Altınbaşak otu, Goldrute, Solidago virgaurea

ALTINBAŞAK OTU

Çok Yıllık | 0,3-1,2 m | 7-10 Aylar | Ca, Ho, Na | Otu

Altınbaşak otu, Goldrute, Solidago virgaurea
Altın asa Syn: Doria virgaurea
Böbrek otu Amphiraphis leiocarpa
Mesane otu
Hakiki Altın başak otu
Yabani Altın başak otu
Yara otu
Altın yara otu

Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütter, Asteraceae

Drugları: Altın başak otu; Solidaginis herba
Altın başak tentürü; Solidago virga ourea
Altın başak otunun çay ve natürel ilacı yapılırken Homeopati’de tentür yapmak için Altın başak otunun sadece çiçekleri kullanılır.

Giriş: Bileşikgillerin alt grubuna dahil olan Solidagogillerin (Altın başak otgiller) 100’ün üzerinde türü mevcuttur ve bunlardan üç tür Şifa mak-sadıyla kullanılır. En önemli Altın başak otu; Hakiki Altın başak otu ”Solidago virgaurea” olup onu Büyük Altın başak otu”S.gigantea” ve Kanada Altın başak otu”s.canadensis”i sayabiliriz.Latincide Solidago (solidare) sağlıklı yapan anlamına gelir. Almanca Altın asa anlamına ge¬len Goldrute veya Yara otu anlamına gelen Wundkraut diye anılır. Ta¬rihte ilk defa Dr.Arnold von Villanova (1240-1311) Altın başak otunun böbrek kumlarını erittiğini, böbrek ağrılarını ve yaralarını iyileştirdiğini tespit etmiştir. Bu araştırmayı diğer araştırmalar takip etmiştir. Vatanı Avrupa, Kuzey Afrika ve Türkiye’nin Karadeniz, Marmara ve Doğu Anadolu bölgesi olup diğer bölgelerin dağ ve tepelerinde yetişir. Bitki genel¬likle kumluklar, kuru meralar, orman kenarları ve güneşli yörelerde yetişir. 

Botanik: Altın başak otu çok yıllık, dikine yükselir ve en üstteki çiçekli kısım oldukça sık çatallaşır. Gövdenin alt kısmı kahverengi, esmer, ergu-van veya kırmızımsı renkte, tüysüz yuvarlak ve yukarı doğru tüylüdür. Alt yaprakları yumurta¸eliptik veya mızrak şeklinde kenarları dişli uca doğru sivrice, uzun saplı, üst kısmı koyu yeşil ve alt kısmı açık yeşil renklidir. Çiçekleri salkım gibi topluca bir arda her biri altın sarısı renkte 1-2cm uzunluğunda 1-1.5cm çapında, üst kısmı şemsiye şeklinde ortası boru şeklinde yapraklar ve etrafında 8-14 adet dil şeklinde altın sarısı renktedir. Çiçeği kavrayan kupa yaprakları ise çan şeklinde ve yeşil renktedir. Tohumları oldukça küçük krem renkli baş kısmında bir demet şeklinde beyaz tüylere sahip olup bu tüylere tohumları uçar.

Yetiştirilmesi: Türkiye’nin hemen her yöresinde yetiştirmek mümkün-dür. Nisan-Mart aylarında saksı, kasa veya çamlıklarda hazırlanan humuslu toprağa ¼ veya 1/5 oranında da kum katılır ve bu toprağa tohumları ekilir. Fideler Mayıs ayında tarla veya bahçelerin güneşli yörelerinde 30-40cm oranında ekilir.

Hasat Zamanı: Altın başak otu çiçek açmaya başlamadan önce topla-maya başlanabilir ve sonbahara kadar devam edilebilir, yani Haziran’dan Ekim’e kadar olan sürede toplanması mümkündür, fakat en uygun zaman Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Yerden 5-10cm yukarıdan kesilen Altın başak otu demeti yapılarak gölgede ve havalı bir yerde kurutulur.
Maalesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterim yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlarda açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukça azaltır.

Birleşimi: birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz.
a) Fenol glikozit türevleri (Phenol glikozitler) %0.2-1 arasında olup en önemlileri; Leiocarposid &0.1-0.5, Virgaureosid A % 0.01-0.14 ve 2.6-Dimethoxybenzoeasitbenzilester.
b) Flauvonitler; &1-2 oranında olup önemleri; Quercetin, Kâmpferol, Izorhamnetin, Rutin, Quercitrin, İzoquercitrin, Astragalin, Nicotiflorin ile Quercetin ve Kâmpferolun 3-0-B-galaktozit, 3-O-α-L- arabinosid ve 3-O-B-D-Rutinosid türevleri içerir.
c) Saponinler %2-3 arasında olup önemleri; Virgaureasaponin 1,2 ve 3,ve az miktarda Virgareasaponin B ve E, Monodesmosid A ve B Monodesmosid A(=Polygalasit-3-O-B-D-glikozit) ve Monodesmosid B (=Polygalasit-3-O-B-D-glukosit-B-O-glukosit) Virgaureasaponin 1 ve 2 Polygalaasitbisdesmosid Estersaponin diye anılır. Virgaureasaponin 1 ve 2’nin suda çözülmesi ile Polygalasit ortaya çıkar.
d) Eter yağ türevleri %0.4-0.5 ;α-Cadinen %40-50 oranında olup ayrıca Borneal, Bornylasetat, Benzonet, trans-B-Farnesen, α-Pinen içerir. 

Araştırmalar;
Mathious (1624) ve Scheröder (1669) idrar söktürücü, Arnauld (1745) idrar söktürücü ve taşları eritici, Weinmann (1745), Haller (1755) ve Spielmann (1783) idrar söktürücü, Ramacher (1848) Nefrit (böbrek iltihaplanması), Duche (1886) mesane iltihaplanmasına, Meyer (1935) kronik nefrit ve Urâmir (idrarda kan), Bohn (1937) idrar yollarını üşütme ve iltihaplarına, Kahnt (1940) idrar yolları kumları, ödem, yatağı ıslatma ve idrar tutamamaya karşı etkili olduğu tespit edilmiştir (ZP. 2.96.126)
1) B.Plohmann, G.Franz, G.Bader ve K.Hiller Altın başak ot ekstresinden elde edilen 1mg Virgaureasaponin E/kg (1kg’a 1mg Virgaureasaponin E ) ile kanserli uru olan 15 fare üzerinde tedavi denemesi yapılmıştır. Bu tedavi süresinde 6’sı tamamen, 4’ünde ise kısmen iyileşme görülmüştür (ZP.2.96.128) 
2) A.Chodera, K.Dabrowska ve ekiplerinin fareler üzerinde yapılan araş-tırmalarda Altın başak ot ekstresinden elde edilen Leiocar¬posidlerle 35mg Leiocarposid verilmiştir ve böbrek ve mesane taşlarını erittiği görülmüştür (ZP.96.128)
3) H…… firmasının Altın başak ot ekstresinden elde edilen kapsülle böbrek taşlar olan hastaların iyileştiği tespit edilmiştir (Nhp. 6.96.982)
4) D.Löew, M.Habs, H-D.Klimm, G.Trunzler ve ekiplerinin Altın başak ot ekstresinden elde edilen kapsülle 1999’da tedavi denemesi yapılmış ve idrar yollarındaki iltihapları önlediği ve de taşların büyümesi erittiği ve zamanla (4-6 hafta) taş ve kumların dışarı atılmasını sağ¬ladığı tespit edilmiştir (ZP: 4.00.193)
5) A.Meyer ve M.Meyer 1950’de hayvanlar üzerinde Altın başak ot ekstresi ile tedavi denemesi yapmışlar ve de akut ve kronik mesane ve böbrek iltihaplanması, ödem, böbrek. Ve mesane taşlarına karşı etkili olduğu tespit edilmiştir (TP:624)
6) Böbreklerimden rahatsızlandım ve Mart 1989’da üroloji doktoruna gittim. Doktor bir takım test yaptıktan sonra ağrılar için test sonucunu beklememi söyledi. Bense 15 gün beklememin mümkün olmadığını söyledim. O da bir şey yapamayacağını söyledi. Bunun üzerine Altın başak otu alarak çayını içtim. Sade Altın başak otu kaşıntı yaptı ve kaşıdığım noktalarda kabarcıklar oluştu. Bunun üzerine bazı şifalı bitkilerden oluşan Gökçek Böbrek ve Mesane çayını geliştirdim ve yan tesirini de yok oldu ve de etkiside yükseldi.

Tesir Şekli: Böbrek ve mesane taşlarını düşürücü, iltihapları öneyici, yaraları iyileştirici, idrar söktürücü, ödemi (vücudun su toplaması) önleyici ve kanserli urları iyileştiricidir.

Kullanılması: 
a) Araştırmalara göre Altın başak otu ekstresi veya kapsülü başta; böbrek ve mesane taş, kum, yara ve iltihapları ve ödem’e karşı kullanılır. Altın başak otu idrar yollarını yıkar ve idrar söktürücü özeliklere sahiptir.
b) Komisyon E’nin 15.10.1987 tarih ve 193 nolu ve de 13.03.1990 tarih ve 50 nolu monografi bildirisinde Altın başak otu başta idrar yolları iltihapları, idrar yolları taşları, böbrek kumları ve taşlarına karşı kullanılır.
c) Homeopati de Altın başak otu tentürü; böbrek iltihaplanması (nef¬rit), mesane iltihaplanması (sistit), disuri (idrar yaparken ağrı çekme), böbreklerin fonksiyon bozukluğu, gut, romatizma deride kabarıklar, Astım’a diabetik kangren ve prostat büyümesine karşı kullanılır.
d) Halk arasında; Altın başak otu veya ilaçları böbrek ve mesane iltihapları, taşları, kulları, yara ağrıma ve üşütmesine karşı kullanılır.

Çay: Altın başak otunun birleşimindeki eter yağ türevleri nedeni ile kaynatılması (dekokt) uygun değildir. Çünkü eter yağ türevleri (uçucu yağlar) uçar. Bu nedenle sadece haşlanması (infüs) yeterlidir. Altın başak otundan iki kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilerek 5-10dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Açıklama: Böbrek iltihaplarına karşı Altın başak otu tentürü veya natürel ilaç kullanılırken dikkat edilmelidir. Çünkü aşırı miktarda iltihabın bir anda çözülmesine sebep olur ve bu da böbrek kanallarının kapanması demektir ki oldukça tehlikelidir. Bu nedenle böbrek iltihaplanmasında Gökçek Böbrek ve Mesane çayı kullanılmalıdır.

Çay harmanları:

Gökçek İdrar söktürücü çay;
>30 gr Altın başak otu
>20 gr Isırgan otu
>20 gr Huş yaprağı
>20 gr Ayrık kökü
>10 gr Kasık otu

Gökçek İdrar söktürücü çay;
>30 gr Altın başak otu
>20 gr Isırgan otu
>20 gr Huş yaprağı
>20 gr Atkuyruğu otu
>10 gr Kayışkıran kökü

Gökçek İdrar söktürücü ve kan temizleyici çayı;
>30 gr Hindiba otu ve kökü
>20 gr Huş yaprağı
>20 gr Isırgan otu
>10 gr Ayrık kökü
>20 gr Altın başak otu

Bana göre böbrek ve mesane çayı (üşütme ve taşlara karşı);
>30 gr Ortosifon yaprağı
>15 gr Kayışkıran kökü
>30 gr Altın başak otu
>20 gr Ardıç kozalağı
>5 gr Ayrık kökü

Gökçek Böbrek ve idrar yolları taşları çayı;
>50 gr Altın başak otu
>25 gr Orta sifon otu
>25 gr Huş yaprağı
>25 gr Isırgan otu ve kökü
>25 gr Kaz otu

Gökçek mesane ve böbrek çayı (idrar yolları iltihaplarına ve böbrek kumlarına);
>20 gr Huş yaprağı
>30 gr Altın başak otu
>30 gr Ortosifon yaprağı
>20gr Ayrık kökü

Gökçek böbrek ve mesane çayı (idrar artırıcı, böbrek, mesane ve idrar yolları taş ve kumlarına);
>20 gr Huş yaprağı
>20 gr Ayrık kökü
>30 gr Altın başak otu
>20 gr Kayışkıran kökü
>10 gr Ardıç kozalağı

Bana göre böbrek mesane çayı (idrar yolları enfeksiyonu ve böbrek-mesane üşütmesine);
>25 gr Ayı üzümü yaprağı
>25 gr Altın başak otu
>20 gr Orta sifon yaprağı
>20 gr Huş yaprağı
>10 gr Isırgan otu

Homeopati’de: Altın başak otu sadece çiçekleri tentür yapımında kullanılır. Altın başak çiçeklerinden 20gr ince kıyıldıktan sonra bir şişeye konur ve üzerine 80ml %70’lik alkol ilave edilerek güneş ışınlarından uzakta 4-6hafta bekletildikten sonra süzülerek Homeopati’de <<Soli-dago>> adı ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5defa 10-15damla, 4-6hafta süreye alınır. 

Ekstresi: Altın başak otu Etanol ile ekstresi yapılır ve bu ekstre natürel ilaç yapımında kullanılır. 

Sirkesi: Altın başak yaprağı ve çiçekleri ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine sirke ilave edilerek 4-6hafta bekletildikten sonra süzülerek günde 3-5defa 1 yemek kaşığı alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom): 
1) Böbreklerin baskı ve ağrıları
2) Ağrılı idrar yapma
3) Böbreklerin şişmesi
4) İrin kırmızımsı esmer olabilir
5) Vücudun direnci düşer ve bazen donuyormuş gibi bazen de yanı-yormuş gibi hisseder
6) Böbrek ağrıları karına kadar uzanır
7) Deride kabarcıklar ve beze şişmesi
8) Sindirim bozuklukları ve romatizmalı durumlar

Yan tesirleri: Altın başak otunun tentürü, ekstresi veya kapsülünün bilinen bir yan tesiri yoktur. Sadece böbrek iltihaplanması halinde Altın başak otu yerine Gökçek Böbrek ve Mesane çayının kullanılması gerekir. Çünkü çözülen aşırı iltihap kaşıntılara sebep olabilir. Bu benim kendi tecrübemdir.

Çok Yıllık | 0,5-1,5 m | 8-10 Aylar | Ca, Na | Otu

B) Büyük Altın başak otu, Riesengoldrute, Solidago digantea
Syn: “ glabra
“ serotina
Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütter, Asteraceae

Drugları: B.Altın başak otu; Solidaginis giganteae herba
Büyük altın başak otu nadiren çay ve natürel ilaç yapımında kullanılır. Büyük Altın başak otunun vatanı Kuzey Amerika olup Avrupa’ya getirilmiş ve Avrupa’da hızla yayılmıştır. Yaprakları Kanada Altın başak otunun yapraklarından farklı, kenarları dişli, mızrak şeklinde, oturmuş yani sapsız ve yeşil renklidir. Çiçekleri hemen hemen Kanada Altın başak otunun çiçekleri gibi sadece taç yaprakları 2mm kadar, kupa yaprak¬larının üzerinde ve altın sarısı renklidir. Yetiştirilmesi ve hasat zamanı aynıdır. 

Birleşimi: 
a) Uçucu yağlar %0,05 oranında olup α-Cadren, %30-60 Borneol, Bornylasetat, Cadinol, α-Pinen ve B-Pinen içerir.
b) Flavonitler; %3,9 olup en önemlileri; Quercitrin %30, Rutosid, İzoquercitrin, Hiperosid, Kâmpferol ve Astragalin içerir.
c) Ayrıca Saponinler, Taninler, vitaminler ve mineraller içerir.

Kullanılması: Böbrek ve mesane iltihaplarına, böbrek çizik, yırtık, taş ve kumlarına karşı kullanılır.

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur. Fakat Hakiki Altın başak otu gibi etkili değildir.

Çok Yıllık | 0,5-1,5 m | 8-10 Aylar | Ca, Na | Otu

C) Kanada Altın başak otu Kanadadische Goldrute Solidago cadadensis

Familyası: Bileşikgillerden Korbblütler, Astranceae

Drugları: kanada Altın başak otu; Solidaganis canadensis herba 
Kanada Altın başak otu da çay ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Botanik: Vatanı Kanada olup oradan Avrupa’ya getirilmiş ve zamanla yabanileşerek yayılmıştır. Kahverengimsi renkli gövdesi ile dikine yük¬selir ve tepeye kadar çatallaşmaz. Çiçekleri demet şeklinde ve oldukça sık olup bir aradadır. Yaprakları oturmuş mızrak şeklinde, ucu sivri, kenarları kertikli ve düzdür. Çiçekleri oldukça küçük çan şeklinde, 3-5m büyüklüğünde, yukarı doğru dikine durur vaziyette, taç yaprakları altın sarısı renkli ve 10-15 adettir. Hasta zamanı ve yetiştirilmesi aynıdır.

Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Uçucu yağlar %0,6 oranında olup en önemlileri; Curlon %20-25, Germacren D, α-Pinen, Sesquiphellandren ve Limonen
b) Flavonitler %2-4 arasında olup Rutosid %50, Quercitrin %0,3, İzoquercitrin ve Hiperosid
c) Ayrıca Polisakkarit ve B-1,2-Fruktosan içerir.

Kullanılması: Bileşiminde Leicarbosid olmaması nedeni ile Hakiki Altın başak otuna benzemez. Bu nedenle etkisi azdır. Yine de böbrek ve mesane rahatsızlıklarına karşı kullanılır.