Alzheimer’a ‘DUR’ deyin!

Akdeniz tarzında ve dengeli beslenme, Alzheimer hastalığına karşı korurken, günde iki fincan Türk kahvesi ve bir-iki parça bitter çikolata da aynı etkiye sahiptir
2 PARÇA SİYAH ÇİKOLATA VE 2 FİNCAN TÜRK KAHVESİ İLE ALZHEİMER’A ‘DUR’ DEYİN!

Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, Alzheimer hastalığı ile ilgili sorularımızı yanıtladı…
Alzheimer hastalığı ülkemizde ve dünya genelinde ne kadar yaygın?
Türkiye’de 65 yaş üstü nüfus şu anda, toplam nüfusun yüzde 8.7’sini oluşturuyor ve bu oran yıldan yılda hızla artıyor. Buna karşın diğer yaş grupları bu hızda bir artış göstermiyor. Bu nedenle, artan yaşlı nüfusa paralel olarak, demans hastalarının sayısında da hızlı bir artış izleniyor. Dünyada bugün 47 milyon Alzheimer hastası var. 2030’da 76 milyon, 2050’de ise 135.5 milyon hasta olması bekleniyor. Türkiye’de ise 600 bin Alzheimer hastası var ve aileleri bu hastalıkla mücadele ediyor.

YENİ BİR YEMEK TARİFİ ÖĞRENİN
Zihni canlı tutmanın Alzheimer’a karşı koruyucu etkisi olduğu söyleniyor. Zihni canlı tutmak için neler yapılabilir?
Vücudumuzun kaslarını canlı tutmak için nasıl ki yürümek, hareket etmek öneriliyorsa, beynimizi canlı tutmak için de zihin egzersizleri çok önemlidir. Zihnimize en iyi gelen şey, yeni şeyler öğrenmektir. Bu bazen yeni bir yemek tarifi, bazen yeni bir örgü modeli, bazen yeni bir kart oyunu, bazen yeni bir müzik aleti çalmak, yeni bir lisan öğrenmek, bazen marangozluk, tamir gibi işlerde kendini geliştirmeye çalışmak, bazen yeni bir yeri görmek, yeni bir film izlemek olabilir. Beynimiz bu yeni şeylerle karşılaştıkça dinç ve genç kalır. Genç kalmak için vücudumuza, cildimize, saçımıza nasıl bakıyorsak, beynimizi de sevmek ve beynimize de iyi bakmak zorundayız.

AKDENİZ DİYETİYLE BESLENİN
Alzheimer’a karşı koruyucu etki gösteren beslenme şekilleri neler?
Tüm demans hastalıklarında olduğu gibi Alzheimer demansında da doğru beslenmek çok önemlidir. Doğru beslenme, hem demans olmaktan koruma konusunda, hem de demans olduktan sonra hastalığı yavaşlatma konusunda bize yardımcı olabilir. Ancak havuç suyu veya başka bir besini sürekli ve çok miktarda tüketmenin hastalığı önleyeceği ya da durduracağı gibi iddialar doğru değildir. Doğru olan, Akdeniz tarzında ve dengeli beslenmektir. Bu beslenme tarzında bol bol sebzeye, günde bir-iki porsiyon meyveye, tahıllar ve zeytinyağına/bitkisel yağlara ağırlık verilmeli, ancak kırmızı et ve doymuş yağlar az tüketilmelidir. Bir başka görüşe göre ise, sofrada çeşitli renkli besinlerin aynı anda bulunması önemlidir. Kırmızı domates, yeşil salatalık ya da yeşil ıspanak, sarı bir kayısı ya da şeftali gibi ya da beyaz karnabahar gibi farklı renklerdeki yiyeceklerin gün içinde tüketilmesinin dengeli bir beslenme sağladığı söylenmektedir. Günde 30 dakikalık yürüyüşün Akdeniz tipi beslenmeye ve zihin egzersizlerine eklenmesinin Alzheimer riskini düşüreceği ortaya konmuştur.
Kahve ve çikolatanın Alzheimer riskini düşürdüğü doğru mu?
Yapılan saha çalışmalarında, kahve tüketimi ve demans görülme sıklığı arasında ters orantı görülmüştür. Bu ilişkinin araştırıldığı tüm çalışmaların sonuçları bir araya getirildiğinde, günde bir-iki bardak kahve tüketen kişilerin Alzheimer’a yakalanma riskinin, hiç kahve içmeyenlere göre daha az olduğu gözlenmiştir. Buna karşılık üç bardak ve üstü olacak şekilde aşırı kahve tüketenlerde bu olumlu etkinin ortadan kalktığı görülmüştür. Benzer şekilde kahve tüketiminin Parkinson hastalığında da olumlu etkilere sahip olduğu bilinmektedir. Bu çalışmalarda bahsedilen bir-iki bardak kahve, bizim geleneksel kahvemiz olan Türk kahvesi açısından düşünüldüğünde iki-üç fincan kahveye denk gelmektedir. Bu durumda günde iki-üç fincan Türk kahvesi içmenin, keyifli olduğu kadar Alzheimer gibi demans hastalıklarına karşı koruyucu olduğunu da söyleyebiliriz. Kahvenin yanı sıra günde bir-iki parça siyah çikolata yemenin de Alzheimer hastalığından korunmada etkili olabileceği yönünde veriler ortaya konmuştur. Kakaonun, deney hayvanlarında Alzheimer hastalığında biriken plakları azalttığı ve de içeriğindeki flavonoid adı verilen maddelerin zihinsel işlevler üzerinde olumlu etkilerinin olduğu bildirilmiştir. Sosyal bir hayat yaşamanın da koruyucu etkisi düşünüldüğünde, dostlar ile içilen kahvenin ve yanında ağzı tatlandıracak bitter çikolatanın, Alzheimer gelişimine karşı koyan müttefiklerimiz olduğunu söyleyebiliriz.

BEYNİNİZİ SEVİN
1. Egzersiz yapın: Beyninize ve vücudunuza kan akışını ve kalp ritminizi artırmak için düzenli olarak egzersiz yapın. Çeşitli bilimsel çalışmalar, fiziksel aktivitenin zihinsel bozulma riskini azalttığını göstermektedir.
2. Okuyun, öğrenin: Hayatın her döneminde eğitim; zihinsel bozulma ve demans riskini azaltır. Örneğin belediyelerin, üniversitelerin açtıkları eğitimlere, kurslara katılın.
3. Sigarayı bırakın: Sigara içmenin zihinsel bozulma riskini artırdığı kanıtlanmıştır. Sigarayı bırakmak, risk seviyenizi hiç içmemiş olanlarınkine yakın bir seviyeye indirir.
4. Kalbinize iyi bakın: Şişmanlık, yüksek tansiyon ve diyabet gibi hastalıklar ve inmenin zihinsel sağlığı da olumsuz etkilediği kanıtlanmıştır. Kalbinize iyi bakın, beyniniz de sağlıklı olsun.
5. Başınızı koruyun! Çarpmayın: Beyin hasarları zihinsel bozulma ya da demans riskini artırabilir. Arabada kemer takın, bisiklet ve benzeri araçlar sürerken kask takın ve düşmeleri önleyecek tedbirler alın.
6. Doğru beslenin: Az yağlı, sebze ve meyveden yana zengin, sağlıklı ve dengeli beslenerek zihinsel gerileme riskinizi azaltın.
7. Uykunuzu tam alın: Yeterince uyumamak, uykusuzluk hastalığı veya uyku apnesi; hafıza ve düşünme kapasitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
8. Ruh sağlığınıza dikkat edin: Bazı bilimsel çalışmalar, depresyonun zihinsel bozulma riskini artırdığına işaret ediyor. Dolayısıyla depresyon ve kaygı gibi ruh sağlığı sorunlarına ilişkin belirtiler yaşıyorsanız derhal tıbbi destek alın.
9. Arkadaşlarınızdan kopmayın: Sosyal ilişkileri yoğun tutmak beyin sağlığını destekler. Akraba ve dostlarınızla sık sık size keyif veren etkinliklerde bir araya gelin. Hayvanları seviyorsanız bir barınakta gönüllü olun, şarkı söylemeyi seviyorsanız bir koroya katılın.
10. Beyninizi meşgul edin: Beyninizi hep aktif tutun. Bir mobilya parçası inşa edin, yapboz yapın, sanatla uğraşın, briç gibi stratejik düşünmeyi gerektiren oyunlar oynayın.

ALZHEİMER HABERCİSİ OLABİLECEK 10 BELİRTİ
1. Günlük yaşamı etkileyebilecek düzeyde unutkanlık. Özellikle yakın zamana ait olaylar ve insan isimlerini hatırlayamama 2. Günlük işleri yerine getirmekte, örneğin alışveriş yapmakta, yemek pişirmekte veya ev aletlerini kullanmakta güçlük çekme 3. Konuşurken doğru kelimeyi bulmakta zorlanma 4. Tarihleri unutma ve bildiği yolları bulamama 5. Karar vermekte, örneğin giysi seçiminde güçlük çekme 6. Hesap yapma ya da plan yapma gibi pratik düşünme becerilerinin azalması 7. Sık kullanılan eşyaları yanlış yere koyma; örneğin gözlüğü ayakkabı dolabına koyma 8. Çok çabuk ağlama ya da sinirlenme 9. Çevredeki insanlardan kuşkulanma ve onları suçlama gibi kişilik değişiklikleri 10. Sorumluluktan kaçınma