Arek, Arekanuss, Areca catechu

AREK

Ağaç | 10-25 m | 4-6 Aylar | Cevizleri | Zehirli

Arek, Arekanuss, Areca catechu
Arek Palmiyesi 
Arek Cevizi
Felfelek Cevizi
Betel Cevizi
Betel Palmiyesi
Kaşu Arekası

Familyası: Palmiyegillerden, Palmengewaechse, Arecaeae (Palmae)

Drugları: Arek Cevizi: Arecae semen
Arek cevizinden elde edilen ekstre natürel ilaç yapımında kullanılır ve güneydoğu Asya’da hazırlanan özel bir karışımı çiğnenir.

Giriş: Palmiyegillerin alt grubu olan arekagillere dahil olan bitkinin tak-riben 50 türü mevcuttur ve bunlardan sadece kaşu Arekası kullanılır. Güneydoğu Asyalılar tarafından binlerce yıldır betel biber yaprağı, arek cevizi ve sönmüş kireç karışımından elde edilen madde çiğnenir ve çiğneyenlere esrarkeşlerde olduğu gibi kendinden geçer gibi haller olur. Günümüzde halla 100 milyon insanın bu şekilde Arek kullandıkları bilinmektedir. Türk yazarların bitkiye Seylan Kaşusu demeleri yanlış bir tanımdır, zira bu bitkiden kaşu elde edilmez ve birleşiminde zehirli alkaloitler içerir. 

Botanik: Vatanı Malezya olan bitki buradan Endonezya, Pakistan, Hindistan ve doğu Afrika ülkelerine kadar yayılmıştır. Boyu 10-25 metre boyunda uzunca silindir gibi bir gövde ve tepeden şemsiye gibi yanlara sarkan kanat yapraklara sahiptir. Kanat yaprakları uzunca bir sap üzerindedir ve kanat yaprakları 30-60 adet yeşil renkli, şerit şeklinde uzun yan yapraklardan oluşur. Erkek çiçekleri üst kısımlarda güzel kokulu ve beyaz renkli dişi çiçekleri ise yaprakların alt kısmında üzüm salkımı gibi topluca bir aradadır. Meyveleri önce beyaz sonra yeşil ve tam olgunlaşınca sarı ve nihayet esmer veya turunç bir renkte tavuk yumurtası büyüklüğündeki meyvelerin iç kısmında 2-3 cm çapında küre veya küremsi sert kabuklu çekirdekleri (cevizleri) vardır. Kullanılan kısmı bu cevizleridir.

Hasat zamanı: Arek meyveleri olgunlaştıktan sonra kauçuk gibi olan kabukları soyulur ve ortaya ceviz büyüklüğünde esmer veya turuncu çok sert kabuklu cevizleri ortaya çıkar. Arek cevizleri ya kurutulduktan sonra toz haline getirilir veya elde edilerek natürel ilaç yapımında kullanılır.

Birleşiminde: Birleşimindeki en önemli madde % 0,2-0,5 ile Alkalot-türevleri: Arecolin, arecaidin, guvacin ve guvacolin. Ayrıca % 10-15 sa¬bit yağ, eter yağı, tanin, zamk, Polisakkarit ve kolin içerir.

Özellikleri: Buruk, acımsı ve hafif aromalı bir kokusu vardır.

Tesir şekli: Merkezi sinir sistemini uyarıcı, tükürük ve ter salgılarını arttırıcı, bağırsak kurtlarını düşürücü ve bağırsak hareketlerini arttırıcı (peristaktik).

Kullanılması: 
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma-mıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Arek yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır. 
b) Halk arasında eskiden bağırsak kurtları, solucan ve tenyalara karşı oldukça sık kullanılmıştır. Günümüzde de kullanılmaktadır, fakat birleşimindeki alkaloit türevlerinin zehirli olması nedeniyle, bu drogu aşırı alanlarda zehirlenmeler görülmektedir. Bu nedenle kullanımı azalmıştır. Arek ceviz tozundan yetişkinler günde en fazla 3 gram alabilirler ve bu sabah, öğle ve akşamları birer gramı geçmemelidir. Günümüzde başta at, inek ve köpek gibi hayvanlardaki tenya, solu-can ve kurtlara karşı kullanılmaktadır. Güneydoğu Asya ülkelerinde 100 milyon’a yakın insan betel biber yaprağı (piper betle) içine sönmüş kireç, kaşu (tanın akasyasından) ve arek ceviz tozuyla karıştırılarak elde edilen madde saatlerce çiğnenir. Bu çiğneme sıra¬sında alkaloitlerden: Arecolin’in daha az etkili olan arecaidin’e dönüşmesi ve ayrıca alınan droğun bir anda aniden değil saatlerce süren çiğneme ile yavaş yavaş alınması nedeniyle alkaloitler vücutta yoğunlaşmaz. 

Yan tesiri: Arek ceviz tozu veya ekstresinin yüksek oranda alınması zehirlenme ve hatta ölüme neden olabilir. Sürekli olarak ömür boyu arek ceviz tozu karışımı çiğneyenlerin ağız içi kanserine yakalanmaları mümkündür.