Ayva, Quitte, Cydonia oblonga (C. vulgaris)

AYVA

Ağaç | 3-7m | 5-7 Aylar | Ca,Ho,Na | Meyve, Çekirdek, Yaprak

Ayva, Quitte, Cydonia oblonga MILL.
Syn: Cydonia vulgaris PERS.

Familyası: Gülgillerden, Rosengewaeche, Rosaceae

Drugları: Ayva Çekirdeği: Cydoniae semen

Ayva Yaprağı: Cydoniae folium

Ayva Meyvesi: Cydoniae fructus
Ayva çekirdeği çay, tentür, ve natürel ilaç yapımında ve Ayva yaprağı çay yapımında kullanılır.

Botanik: Vatanı Türkistan, Kafkaslar ve Türkiye olup, buradan doğuda Çine ve batıda İngiltere’ye kadar geniş bir alan yayılmış olup, ayrıca Amerika’nın keşfi ile orada da yayılmıştır. Yaprakları yumurta şeklinde kenarları bütün, üst kısmı koyu yeşil, alt kısmı grimsi yeşil ve hafif tüylüdür. Çiçekleri beş adet beyaz veya pembemsi beyaz renkte, oval veya ters yumurta şeklindeki taç yaprakları vardır ve ortada 5-10 adet küçük döllenme tozlukları bulunur. Meyveleri çiçek tabanının büyümesi ile oluşur ve Eylül-Ekim aylarında Armut şeklinde Elma büyülüğünde hafif irice, üzeri hafif tüylü ve yenildiğinde hafif ekşimsi bir tat verir. Çekirdeklerinin etrafı zamk kaplamış gibi ve birbirine yapışmıştır. Çekir-deklerindeki Amydalin nedeni ile acımtıraktır. 

Hasat zamanı: Ayvalar Eylül veya Ekim ayında toplanır etli kısmı komposto yapımında kullanılırken geri kalan çekirdekleri (her ayvada 40-50 çekirdek bulunur) Kurutularak saklanır. Çekirdekleri asla ezilmez.

Birleşimi: Ayva çekirdeklerinin birleşimindeki en önemli madde %20-30 Zamk, Pektin, Sabit yağ, Tanin ile şeker türevlerinden; Arabinoz, Xyloz ve az miktarda Siyanürasitglikoziti Amydalin (Bademe bak) içerir.

Araştırmalar: Ayva suyundan elde edilen ekstrelerle Alerjiye karşı ampul, damlama ve merhemler yapılmıştır. Bu ilaçlar hastalığın (bahar nezlesi) ortaya çıkışı sırasında etkili olmakta, fakat ilerleyen safhalarda pek etkili olmamaktadır. Bu nedenle bitki üzerinde yapılan araştırmalar henüz yeterli olmayıp daha geniş çaplı araştırmalara gerek vardır. Ben kendim Bahar nezlesine karşı birkaç defa denedim (Mart 1996). Etkili olmasına rağmen kesin çözüm olmadığını gördüm. Ben şahsen Gökçek Tonik’in bahar nezlesi veya diğer her türlü allerjiye karşı en etkili ve doğal ürün olduğuna inanıyorum. Çünkü her türlü alerjinin sebebi mide¬deki halicobakter pylori veya bağırsak mantarlardır. Bu bakteri ve mantarlar tam hazmedilmeyen protein artıklarını aminoasit yerine biyo¬jen aminlere dönüştürürler. Ve bunlardan da en önemlisi histe¬mindir. Bilindiği gibi histamin fazlası allerjiye sebep olur. Beyin hangi organın ne kadar hormon salgılaması gerektiğini belirler ve hormon üreten bezeler gerekli hormonları üretirler yani nano gram fazla veya eksik hormon salgılanmaz. Fakat mide ve bağırsaklardaki bakteri ve mantarların sıra dışı ürettiği histamin allerjiye sebep olur. Çaresi kortizon veya antihistaminika değildir. Kortizon veya antihistaminika ile tedavi etmeye çalışmak sivri sinek öldürmeye benzer, Gökçek Tonik ile tedavi ise bataklık kurutmaya benzer..

Tesir şekli: Ayva çekirdeği hafif müshil yapıcı, tahrişi ve iltihapları önleyici ve damarları büzücü özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma-mıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bit¬kidir. Ayva yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır. Örne¬ğin alerjiye karşı Çörek-, Limon-, ZYE-, Gökçek İksiri veya Gökçek Tonik daha etkilidir.
b) Meyve suyunun ekstresinden elde edilen natürel ilaçlar alerjiye karşı özelikle de bahar nezlesine karşı etkili olmasına rağmen bu etki iste-nilen oranda ve kalıcı değildir. Ayva şurup, komposto ve reçeli unu-tulmaya yüz tutmuşken Avrupa’da yaygın olarak kullanılmak¬tadır.
c) Halk arasında meyveleri mide, kalp ve sinirleri kuvvetlendirmek için ve ishale karşı kullanılır, fakat fazla yenmesi halinde kabız yapar.
d) Ayva çekirdeği: Mide ve bağırsaklara zarar vermeden müshil yapar. Ayrıca ağız içi, dişeti, bademcik iltihaplarına karşı gargarası yapılır.
e) Ayva yaprakları: Uykusuzluk, uyuyamama ve aşırı sinirliliğe karşı kullanılır.

a) Ayva yapraklarından 2 kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 200-400 ml kaynar su ilave edilerek 5-10 dakika demlemeye bıraktıktan sonra süzülerek içilir.
b) Ayva çekirdeklerinden bir kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 200-300 ml kaynar su ilave edilerek 4-5 saat bekledikten sonra süzülerek günde 3-4 defada içilir.

Şurubu: Ayva şurubu, kompostosu ve reçeli Türkiye’de unutulurken Avrupa’da yaygın olarak yapılmaktadır.

HŞ: Peygamber Efendimiz (s.a.v); 
1) ‘’Sizden biriniz kalbi üzerinde bir ağırlık hissettiği zaman ayva yesin’’. 
2) ‘’Hamile olan bayanlarınıza Ayva yediriniz, zira Ayva kalbe kuvvet verir, sıkıntıyı giderir, doğan çocuk güzel olur’’ buyurmuşlardır.

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.