Çölyak hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir?

İnce bağırsağın, gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerji hassasiyetine çölyak hastalığı denir. Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi tahıllar gluten içerdiği için çölyak hastalarının bu tür gıda maddelerinden uzak durmaları gerekmektedir. Çölyak hastaları ömür boyu bu ürünlere alerji duymaktadır.

İnsanların aldığı gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun aldığı gıdalar ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve villus çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır. Çölyak Hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahribe uğrayarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Bu da beslenme yetersizliğine ardından da hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur.

Çölyak hastalığının belirtileri

Çölyak hastalığının belirtileri geniş bir yelpazeye yayılır.

-Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlik

-Yaşa göre kilo azlığı

-Kas zayıflığı

-Kansızlık

-Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacı artması

-Kusma

-Bezginlik

-İştahsızlık

-Büyüme geriliği

-Ağız içinde oluşan aftlar

-İştahsızlık, gaz şikayetleri

-Eklem ve kemik ağrıları

-Sinirlilik

-Ciltte kaşıntılı döküntüler

Ailenizde çölyak hastası varsa siz de dikkat etmelisiniz

Eğer ailenizde çölyak hastası biri varsa sizde oldukça dikkatli olmalısınız. Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Hastaların ailelerinde başka çölyak hastası olma ihtimali yüzde 10’dur. Bu oran çift yumurta ikizlerinde yüzde 30, tek yumurta ikizlerinde ise yüzde 70’tir.

Stres de çölyaka zemin hazırlıyor

Çölyak hastalığına viral enfeksiyon ve stres durumları da davetiye çıkarabilir. Çölyak hastalığı 8-12 aylık çocuklarda ve 30-40 yaş aralığındaki bireylerde daha sık çıkma ihtimali vardır.  “Latent” veya “sessiz çölyak” hastalığı ise, bu hastalığa ait tipik bulguların olmadığı fakat kalıtsal yatkınlığı olan hastalar için kullanılan bir terimdir. Bu hastalarda zamanla çölyak hastalığı yerleşir. Çölyak hastalığının gerçek sıklığı bilinmemektedir. Yapılan araştırmaların sonucuna göre her 300 kişiden 1’inin çölyak hastası olma ihtimalinin olduğu yönünde.

Çölyak hastalığı nasıl tedavi edilir?

Çölyak hastalığının tek tedavisi glutensiz  sıkı bir diyettir.  Diyetin sıkı bir şekilde uygulanması ile düzleşen ince bağırsak yüzeyi normal şeklini ve işlevini tekrar kazanmaktadır. Çok az miktarda alınan gluten bağısaklardaki tahribatın tekrarlamasına neden olur.Bundan dolayı diyeti hiçbir zaman bırakmamak gerekmektedir. Sıkı diyete uyulduğu zaman çölyak hastasının genellikle hiçbir şikayeti olmaz. Şikayetlerin tamamen kaybolması ince bağırsağın tahribat derecesi, hastanın yaşı gibi faktörlere göre değişkenlik gösteririr.

Doğru teşhis konulmalıdır

Çölyak hastalığını her yaşta teşhis  edebilmek mümkündür. Çoğunlukla belirtiler ilişkili bir başka hastalığı da düşündürmektedir, bundan dolayı tanı için gerekli tüm testler yapılmalıdır. Erken osteoproz, kansızlık, teşhis edilmemiş Laktoz alerjisi gibi… Bu rahatsızlıkların belirtileri çölyak hastalığının belirtilerine yakın olduğu için karıştırılma ihtimalini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir.

Çölyak hastalığının insan sağlığı üzerinde önem taşıyan birçok değişimlere neden olmasından dolayı doğru teşhisi oldukça önem arzetmektedir.