Guatr

Guatr, halk arasındaki bütün tiroid bezi hastalıklarına genel olarak verilen addır. Aslında guatr, tiroid bezinin tamamen büyümesiyle oluşan duruma denilmektedir. Ülkemizde de iyot eksikliği olan yerlerde yaşayan kişilerde daha sık görülmektedir. Karşımıza çıkan en büyük sebepler, tiroid hormonu yapımında kullanılan enzimlerin doğuştan eksik olması, iyot alımının eksikliği gibi nedenlerle ortaya çıkmaktadır. Ayrıca ailede guatr hastalığının olması da, kişide guatr olma riskini artırmaktadır. Özellikle yutmada güçlük, solunumda sıkıntı, boyunda kendini şişlik olarak göstermesi ve ağrıya neden olmasıyla,  klinik olarak karşımıza çıkan bir hastalıktır.

Belirtileri: Tiroid eksikliği durumunda hastada halsizlik, kilo artışı, cilt kuruluğu, saçlarda matlaşma, kabızlık, uyku hali, depresif duygu durumu gibi  haller görülmektedir. Eğer fonksiyonel bir guatr ise, tiroid fazlalığı nedeniyle çarpıntı, terleme, sinirlilik, kalpte ritim bozuklukları, konsantrasyon bozukluğu, istemsiz kilo kaybı, el titremesi, aşırı sıcaklama, saç dökülmesi  görülmektedir. Bunlar tamamen tiroid fazlalığından kaynaklanan vücut dengesindeki bozulma ve hücrelerin daha hızlı çalışmasından kaynaklanan belirtilerdir. Tiroid bezinin büyüdüğü durumlarda da semptomlar gözle görülür boyuttadır. Boyun bölgesinde bir büyüme görülmektedir. Dışardan ve önden bakıldığında kişinin kendisinin ve yakınlarının fark edebildiği boyun alt tarafında bir büyüme söz konusudur. Yutkunurken bir takılma hissi, yemek yerken takılma hissi, uzandığında nefes borusunda bir baskı hissi gibi belirtiler en önemli guatr işaretleridir. Tiroid eksikliğinde, adet gecikmesi ya da adetin daha erken olması ve adet kanama miktarının da fazla olması durumu görülebilmektedir. Tiroid fazlalığında da, adetlerin daha sık ve erken olmaya başlaması ve kanama miktarının azalması gibi durumlar söz konusudur. Yumurtlamayı etkilediğinden kişinin doğurganlığını da etkileyen bir hastalıktır.

Tanı: Özellikle hastanın vermiş olduğu klinik şikayetler doğrultusunda tanı konulmaktadır. Hekimin gerçekleştirdiği fiziki muayenenin yanı sıra, laboratuvar bulguları, ultrason, sintigrafi ve biyopsi neticesinde teşhis konulmaktadır. Bilhassa fiziki muayenede boyunda bir şişlik olması göze çarpar. Laboratuvar tiroid fonksiyon testleri kan düzeylerine bakılır. Böylece tembel bir guatr mı yoksa zehirli bir guatr mı olduğu anlaşılmaktadır. Ultrason yapılarak, eğer tiroid bezinde nodül denilen hastalık varsa, bunların sayısını, büyüklüğünü ve kist olup olmadığı öğrenilmektedir.  Sintigrafi yöntemiyle de nodüllerin sıcak ya da soğuk olup olmadığının teşhisi konulmaktadır. Özellikle, soğuk nodüllerde kanser olma ihtimali daha yüksektir. Bunların dışında da nodüleri iyi ya da kötü olup olmadığını anlamak için iğne ile biyopsi yapılabilmektedir.

Tedavi : Guatr tedavisinde iki şekilde bir tedavi uygulanmaktadır. Bunlardan birincisi ise, ilaç tedavisidir. Eğer operasyon gerektirmeyen bir guatr hastalığı ise ve kanser şüphesi yoksa; medical tedavi tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra, hastalık bir kan değerleri durumunda ortaya çıkmışsa, guatr kan değerlerini düzeltmeye yönelik ilaçlar verilmektedir. Şayet zehirli guatr ise, guatr kan yapımını engelleyici ilaçlar verilmektedir. Tam tersi bir durumda yani, guatr hormonlarının salınımı azalmış, tembel bir guatr ise guatr hormonu verilir. Bu tedavilerin dışında uygulanan ikinci yöntem ise, cerrahidir. Özellikle, zehirli guatr varsa ve tedaviye yanıt vermiyorsa uygulanabilmektedir. Guatrda kanser şüphesi varsa, cerrahi tedavi ön plandadır.