Hardal, Senf, Brassica nigra (L) KOCH

HARDAL

Bir Yıllık | 0,5-1,2m | 6-9 Aylar | Na,Ho,Ba | Tohumu, Yağı

Hardal Senf Brassica nigra (L) KOCH
Bahçe hardalı
Kara hardal
Siyah hardal
Eşek hardalı
Şifalı hardal

Familyası: Turpgillerden, Kreuzblütler, Brassicaceae

Drugları: Hardal yağı; Sinapis aetheroleum
“ tohumu; Sinapis nigrae semen
“ tentürü; Brassica nigra 

Hardal tohumları öğütüldükten sonra sıkılarak yağı elde edilir ve geri kalan kısmı da un haline getirilir. 

Giriş: Hardal Turgillerden olup bu gruba 40 bitki dahildir ve Hardalın 4 önmeli alt türevi mevcuttur. Bunlara; Kara Hardal; B.nigra, Beyaz Hardal; B.alba, Aromalı Hardal; B.juncea ve Yabani Hardal; B.arvensis’i sayabiliriz. Eskiden en çok Kara Hardal Avrupa, Asya ve Amerika’da kullanılırken bunun yerini yavaş yavaş aromalı hardal almaktadır. Aro¬malı hardalın makinelerle hasadı daha kolay, tadında aroma olması nedeni ile tercih edilmektedir. Fakat kara hardal kaliteli olanıdır. Hardal eskiden genellikle baharat olarak kullanılmıştır. Hardalın asıl vatanı Doğu Akdeniz ülkeleri olup buradan Avrupa, Asya ve en son olarak ta Kuzey Amerika’ya yayılmıştır.

Botanik: Boyu 50-120cm arasında olup üst kısımları çatallı, alt kısmı tüylü, takriben 0,5cm çapında ve üzeri mavimsi çizgilidir. Alt yaprakları 10-15cm uzunluğunda, 4-7cm eninde, loplu, yan loplar kısa, orta loplar oldukça büyük, en üstteki yapraklar mızrak şeklinde ve oldukça küçüktür. Çiçekleri salkım gibi topluca bir arada bir kısmı olgunlaşıp fasulye kapsülü gibi bir şekil alırken diğer taraftan yeni çiçekler açar, çiçekleri sapların ucunda topluca bir arada yarı küre şeklinde, taç yaprakları 4-adet 8-10mm büyüklüğünde, sarı veya altın sarısı renktedir. Kupa yaprakları ise 3-5mm büyüklüğünde, yeşilimsi sarı ve şerit şek¬lindedir. Meyveleri kapsül şeklinde, 1-3cm uzunluğunda, 1-2mm eninde, içinde 7-11adet tohum bulunur.

Yetiştirilmesi: Mart ortasından Mayıs’a kadar tohumları bahçe ve tarl-alara 25-30cm arayla ekilir. Nemli, kireçli, killi veya kumlu topraklarda daha güçlü yetişir.

Hasat zamanı: Hardal Temmuz sonu Ağustos ortasında kadar kapsülleri toplanır, dövülerek tohumları çıkarılır ve iyice kurutulduktan sonra kaldırılır. Şayet iyi kurutulmaz ise küflenir. 

Birleşimi: Hardal tohumunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Glikosinolatlar 51-5 arasında olup en önemlisi %1-1,2 arasındaki Sinigrin (Sinigrosid) teşkil eder. Hardal tohumundaki Sinigrin ile Myrosinoz enzimi hücrelerin ayrı ayrı bölümlerinde olmaları nedeni ile birbirlerini etkilemezler. Hardalın ezilmesi ile birlikte enzim Myrosinoz Sinigrin’i (Allilglikosinat) parçalar ve ortaya bir eterik yağ olan Alil hardal yağı (Alilisothyocyanat), glikoz ve potasyumbisülfata ayrılır. 
b) Fenilpropan türevleri; Sinapin’i örnek gösterebiliriz. Sinapin kolin-estersinapinasit ’den oluşur. Tohumların çillenmesi ile Sinapiosid ve koline parçalanır. 
c) Sabit yağlar %30 oranında olur ve bunun da %80’i trigliseritler teşkil eder. Trigliseritler %40 Erucaasit, %17 Linolasit, %12 Oleikasit, %3 Linolenasit ve çok az miktarda Palmitin ve Sterinasitlerden oluşur. 
d) Tohumlarının %30’u proteinler ayrıca %4-6 mineraller ve zamk içerir.

Araştırmalar:
Allil hardal yağı ile bakterilere karşı bir düzine araştırma yapılmış ve bakterileri zararsız hale getirdiği P.H.Porn ve J.G.Vaughan tarafından 1983’te tespit edilmiştir. (HHB.IV.549). fakat bu araştırmalar yeterli olmayıp daha geniş çaplı araştırmalara ihtiyaç vardır. 

Tesir şekli: Hazmettirici, kan dolaşımını düzenleyici, deriyi tahriş edici, vücudu temizleyici ve mikropları öldürücüdür.

Kullanılması: 
a) Modern klinik araştırmaları yeterli değildir, bu nedenle şimdiki bilgi¬lere göre 2. sınıf bitki olarak değerlendiemek gerek. 
b) Halk arasında Hardal tohumları hem dahilen hem de haricen kul¬lanılır. Dahilen başta; iştahsızlık, sindirim yetersizliği, hazımsızlık, kabızlık, gastrit, mide ve onikiparmak bağırsak ülserine karşı kullanılır. Hardalın dahilen tohumu, unu ve özel olarak hazırlanan ve kısaca hardal diye anılan özel pastası (macunu) kullanılır. Haricen ise; ek¬lem, sinir, ortakulak, kaburga derisi, akciğer iltihaplanması, bronşit, sinüzit, romatizma, sinirsel ağrılar, el ve ayak donmalarına karşı kullanılır.

Hardal kürü: Hardal tohumlarından 10-12tanesi yemekten önce günde 3-5defa Hardal tozundan günde 3-5defa yemekten önce 0,2-0,5gr hardal unu 4-6hafta süreyle alınır. 

Hardal sargısı: Hardal unundan 2-3yemek kaşığı kaynar su ile yoğrularak lapa haline getirilir ve bir bez üzerine reçel gibi yayılır ve de ağrıyan yere konarak üzerine bağlanır. (lapa direkt deriye gelmez). Hardal sargısı yapılırken buradan çıkan eterik yağ göze zarar verir. Hardal sargısı büyüklerde 8-10dk çocuklarda ise 3-5dk sarılı kalabilir ve bu süre sonunda sargı sarılan yer ılık suyla yıkanır veya duş yapılır. Buraya merhem (vazelin) sürülür. 

Hardal macunu: 50gr Hardal tohumu bir şişeye konur ve üzerine 200ml sirke ilave edilir. bir gece bekletildikten sonra hardal havanda ezilir ve aynı miktarda balla karıştırılarak yemekten önce bu macundan ½ yemek kaşığı yenir.
Alil hardal yağı (Allilizotiosiyanat) hardal yağı deyince iki türlü yağ akla gelir. Alil hardal yağı eter yağıdır ve hardal yağ ise sabit yağdır. Alil hardal yağı hardal tohumları ezildikten sonra su ile karıştırılarak 3-5saat beklenir. Çünkü myrosinaz enziminin sinigrini parçalaması ve alil hardal yağının ortaya çıkması zaman alır. Bu sürenin sonunda su ve etanol karışımı ile bu hardal ezmesinin ekstresi yapılır. Alil hardal yağı takriben %0,7-1,1 oranında elde edilir. Bu yağ çok sert olduğundan asla sade olarak kullanılamaz. Şayet sinirsel ağrılar, romatizma, gut, siyatik ve eklem ağrılarına karşı kullanılacak ise 2ml alil hardal yağı 98ml 550’lik etanolle karıştırılarak hardal ispirtosu elde edilir. Hardal ispirtosu ile ağrıyan yerler ovalanır. Hardal yağı olarak bilinen sabit yağ ise makine yağı, yakma yağ ve sabun yapımında kullanılır. 

Homeopati’de: Hardal tohumlarından 20gr esildikten sonra bir şişeye konur ve üzerine 80ml %70’lik Etanol ilave edilir. Sonra güneş ışınlarından uzakta iki günde bir çalkalamak suretiyle muhafaza edilir. Bu nesne 4-6hafta sonra süzülerek Homeopati’de<<Sinapis>> ismi ile anılan tentür elde edilir. 

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Bahar nezlesi mukoza kurumasıyla birlikteyse
2) Burun deliklerinin kuruması ve tıkanması
3) Yutakta biriken balgamın soğuk hissedilmesi
4) Balgam beyaz renkli ve lastik gibi ise
5) Ağzın dışı kırmızımsı ve dil siyahımsı renkte ise 
Bu gibi hallerde hardal tentürü kullanmak gerekir.

Yan tesirleri: Alil hardal yağı çok sert ve keskin olduğundan sade olarak asla kullanılmaz. Ayrıca hardal unu ile yapılır. Lapada Uçucu yağın buharlaşması sonucu göze zarar verebilir. Eskiden hardal macunu (hardal pastası) oldukça çok sık kullanılan bir macun iken bugün hemen hemen unutulmuştu. İngiltere’de yemeklerden önce hardal unundan ihtiyaç kadar su ile karıştırılarak alınırken Almanya’da hemen her etli yemekte mutlaka hardal (senf) bulunur.