Koyungözü otu, Gânseblümchen, Bellis perennis

KOYUNGÖZÜ OTU

Çok Yıllık | 0,1-0,25m | 3-11 Aylar | Ça,Ho,Na | Otu ve Kökü

Koyungözü otu, Gânseblümchen, Bellis perennis
Çayır Papatyası
Kaz çiçeği
Yar otu
Deri otu

Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütengewâchse, Astersceae

Drugları: Koyungözü çiçeği; Bellidis flos
Koyungözü otu; Bellidis herba
Koyungözü kökü; Bellidis radix
Koyungözünün genellikle otu yani yaprak, çiçek ve sapı çay ve natürel ilaç yapımında otu ve kökü ise natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş: Koyungözünün dünyada 10’a yakın türü vardır ve bunlardan sa¬dece Bellis perennis şifa maksadı ile kullanılır. Avrupa’da eskiden beri çok farklı rahatsızlıklara karşı kullanılan bitki Türkiye’de pek bilinme¬mektedir. Oysa Türkiye’nin hemen her yöresinde yetişen bir bitkidir.

Botanik: Koyungözü gövdesiz bir bitkidir. Yani yaprakları direkt kökten çıkar ve rozet oluştururlar. Yaprakları ters yumurta şeklinde, kenarları seyrek kertikli, koyu yeşil renkli ve üzeri hafif tüylüdür. Çiçekleri 10-25 cm uzunluğundaki bir sap üzerinde 10-30 mm çapında orta göbekte boru şeklindeki sarı yapraklar, kenarlarında 2-3 sıra dil şeklinde, beyaz nadiren pembe veya kırmızı renkte 25-30 adet taç yapraktan meydana gelir.

Yetiştirilmesi: tohumları Şubat ve Nisan’da saksı ve seralara ekilerek ve Nisan Mayıs aylarında ise fideleri çimenlik, çayırlık, bahçe veya tarlalara ekilir. Çimenlik, çayırlık, sulu mera ve yol kenarlarında daha gür yetişir.

Hasat zamanı: Mart’tan Kasım’a kadar açan Koyungözü otunun yaprak, çiçek ve sapı toplanarak kurutulur ve kaldırılırlar. Şayet tentürü yapılacak ise kökleri de çıkarılarak yıkanır, temizlenir ve otu ile ince kıyılarak tentürü yapılır. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutla¬ka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi: birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Otunda %2,5-3 arasında Saponinler, kökünde %3-4 arasında bulunur. Saponinlerin en önemlisi; Polygalaasidi ve bayogenindir. Şayet Saponinler alkalik bir ortamda çözülür ise Polygalaasidin bir yığın alt türevi ortaya çıkar.
b) Organik asitler; Malikasit, Oksalikasit ve Asetikasit
c) Zamk, Acı madde, Tanin, Flavonitler, Musilaj ve Eterik yağ içerir.

Tesir şekli: Göğsü yumuşatıcı, balgam söktürücü, kan temizleyici, ilti-hapları önleyici, idrar artırıcı, hafif müshil etkili ve hafif ağrı dindirici özelliklere sahiptir.

Araştırmalar: 
1) Koyungözü ot ve kökünden elde edilen tentürle MEZGER, ALLEN, STEVENSON, VOISIN ve NASH gibi ilim adamları araştırmalar ve deneyler yapmışlar ve de birçok özelliğinin Altın çiçeğe benzediğini tes-pit etmişlerdir. Fakat modern klinik araştırmaları henüz yapılma¬mıştır. Koyungözü ezilme, burkulma, morarma, yırtılma ve gerilme gibi kes, band ve lif rahatsızlıklarında etkilidir. (LBH.II.824)
2) Altın çiçeğin narin kişilerde daha etkili olduğu, Koyungözünün ise kuvvetli kas yapısına sahip olan bahçıvan, inşaat işçisi veya dövüş sporları yapan kişiler için daha ideal olduğunu bizzat N.Bayrak tespit etmiştir. (Nhp.5-96.716)
3) Muhammed Ali’m (8 yaşında) 08/03/97’de futbol oynarken dizini yaralamıştı ve ben buna Sefa merhemi sürdüm. Yara iyileşeceğine daha da kötüleşmeye başladı ve bunun üzerine birleşiminde Koyun-gözü olan başka bir merhem kullandım ve yarası iyileşti.

Kullanılması: 
a) Homeopati’de; Koyungözü tentürü ezilme, burkulma, yaralanma, sı-kış¬ma, morarma, kas tutukluğu, dayak yemiş gibi hissetme, kronik apandisit, çıban, kanlı çıban, akne, cerahatli yaralar ve kanamalara karşı kullanlılır.
b) Halk arasında Koyungözü otu başta; öksürük, bronşit, balgam, ro-matizma, nitris, deri hastalıkları, karaciğer, böbrek, mesane, ağız ve boğaz rahatsızlıklarına ve de kan temizleyici olarak kullanılır. Tentürü ise ezilme, morarma, burkulma, kaslardaki gerilmeye ve incinmeye karşı kullanılır. Koyungözü otu haricen ezilme, burkulma, morarma ve yaralanmalara karşı kompresi, lapası veya merhemi kullanılır.

Çayı: İki kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilir. 5-10 dk bekledikten sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları;

Gökçek Ekzema çayı;
>20 gr Menekşe otu
>20 gr Meşe kabuğu
>20 gr Koyungözü otu
>20 gr K.hindiba otu+kökü
>20 gr Isırgan otu

Gökçek Öksürük çayı; 
>20 gr Koyungözü otu
>20 gr Öksürük otu
>20 gr Çuha çiçeği
>20 gr Kekik otu
>20 gr Sinirli ot

Gökçek Nezle çayı; 
>20 gr Koyungözü otu
>20 gr Öksürük otu
>20 gr Kekik otu
>20 gr Sinirli ot
>20 gr Ardıç kozalağı

Gökçek Ezilme çayı;
>30 gr Arnika çiçeği
>30 gr Koyungözü otu
>30 gr Hama melis
>10 gr Civanperçemi otu

Gökçek Kan temizleyici çay;
>20 gr Isırgan otu
>20 gr K.hindiba otu+kökü
>20 gr Koyungözü otu
>20 gr Huş yaprağı
>20 gr Ardıç kozalağı

Gökçek Deri hastalıkları çayı;
>30 gr Koyungözü otu
>30 gr Menekşe otu
>30 gr Hama melis
>10 gr Civanperçemi otu

Merhemi: 25 gr Papatya çiçeği, 25 gr Koyungözü otu, 25 gr Sefa çiçek, 25 gr Kipriotu ve 25 gr Kılıçotu karışımı. 500 gr Parafin ve Vazelin eritildikten sonra içine bu çay karışımı ilave edilir ve 24 saat buzdolabında bekletilir ve sonra hafif eritilerek süzülür ve de merhemi elde edilir. Sade olarak ta merhemi de yapılabilir.

Homeopati’de: Koyungözü otu ve kökünden 50 gr yıkanır ince kıyılır ve bir şişeye konarak üzerine %70’lik 50 ml Alkol (Etanol) ilave edilerek 4-6 hafta güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir ve bu süre sonunda süzülerek Homeopati’de <<Bellis perennis>> adı ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden 4-8 hafta süreyle 15-20 damla alınır. 

Hastalığın belirtisi (semptom): 
1) Ağır bir bedeni işten sonra dayak yemiş gibi yorgunluk ve halsizlik, kanın başa hücum etmesi 
2) Buna bağlı olarak baş ağrısı ve baş dönmesi
3) Akciğer, mesane ve rahim kanaması 
4) Kasların ezilmesi, kanaması vb. rahatsızlıklarda Koyungözü tentürü veya merhemi kullanılması gerekir

Yan tesiri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.