Kuşkonmaz, Spargel, Asparagus officinalis

KUŞKONMAZ

Çok Yıllık | 0,4-1,2m | 5-7 Aylar | Ça,Ho,Na,Se | Sürgünü ve Kökü

Kuşkonmaz, Spargel, Asparagus officinalis L.
Acı ot 
Şifalı Kuşkonmaz
Tilki şen 

Familyası: Kuşkonmazgillerden, Spargelgewâchse, Asparagaceen

Drugları: Kuşkonmaz kökü: Asparagi radix 
Kuşkonmaz sürgünü: Asparagi turiones
Kuşkonmaz sürgününün sebzesi yapılarak yenirken, köklerinin çayı, tentürü ve natürel ilaçları yapılır.

Giriş: Kuşkonmaz eski Mısırlılar tarafından kültür bitkisi olarak yetiş-tirilmiştir. Bilindiği gibi eski Mısırlılar bütün medmeniyeti Sümerliler’den (Türkler) almışlardır. Sümerler ise Orta Asya kurulan dünyanın en eski medeniyeti olan ANUA medeniyetinin bütün değerlerini mezopotamyaya taşımışlardır. Sebzesinden yemeği yapılmış bitkidir. Vatanının Batı Anadolu olduğu tahmin edilen Kuşkonmaz buradan zamanla Akdeniz ülkeleri, Avrupa, Asya ve nihayet Kuzey Amerika’ya kadar çok geniş bir alana yayılmıştır. Günümüzde 200 alt türünün olduğu iddia edilen Kuşkonmazın günümüzde en çok kullanılan türü Şifalı Kuşkonmaz; Asparagus officinalis olarak bilinen türdür ve ayrıca yöresel olarak da daha birkaç tür mevcuttur. Afrika Kuşkonmazı; Asparagus falkafus, Hint Kuşkonmazı; Asparagus racemosus ve Yabani Kuşkonmazı; Asparagus acutifolius’u sayabiliriz.

Botanik: Boyu 40-120 cm boyunda, gövdesi parmak kalınlığında, tüy¬süz, parlak ve üzerinde sayısız dikey olarak uzanan dallara sahiptir. Dallar üzerinde boğumlar bulunur ve bu boğumlardan 5-15 adet iğne şeklindeki 5-15 cm uzunluğunda 0,5 mm kalınlığındaki yapraklardan oluşur. Çiçekleri sarkık, sarımsı yeşil veya beyazımsı yeşil çan veya koni şeklinde ve 5-20 mm uzunluğunda bir sapı bulunur. Meyveleri bezelye büyüklüğünde, 0.6-0.8 cm çapında koyu kırmızı renkli küre şeklinde, içinde 3-4 mm büyüklüğünde siyah tohumlar bulunur. 

Yetiştirilmesi: Kuşkonmazın vatanının Türkiye olmasına rağmen, Türki-ye’nin Ege ve Marmara bölgesinde çok az sebzesi yapılır. Oysa Almanya’ da 9. yy.’da yetiştirilmeye başlanmış ve günümüzde Almanya’nın hemen her yöresinde yetiştirilmektedir. 

Hasat zamanı: Mart’ta seralarda Nisan’dan Haziran’a kadar bahçe ve tarlalarda yetiştirilen sürgünleri toprak altından 20-30 cm derinden ke-silerek toplanırsa beyaz Kuşkonmaz sürgünü elde edilir. Şayet sürgünler topraktan çıktıktan sonra kesilerek işlenir ise Yeşil Kuşkonmaz sürgünü elde edilir. Kökleri ise Eylül ve Ekim’de sökülerek yıkanır, kurutulur. Çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Birleşimi: 
1) Kuşkonmaz kökünün birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz; 
a) Saponin türevleri; Sarsaponin A,B,D ve G ile Diosgenin ve Yamosgenin’i sıralayabiliriz. 
b) Karbonhidratlar; Asparagozlar, Asparogosin, Pentasakkaritler, Hexasakkaritler, Sakarozlar, Gluıkozlar ve Fruktozlar
c) Ayrıca; Proteinler, Aminoasitler, Vanillin, Bernsteinasit, Caniferin ve Minerallerden Potasyum, Sabit yağlar, Eter yağları, Flavonitler 
2) Kuşkonmaz otu; 
a) Aminoasitlerden Asparagin, Arginin ve Tyrosin içerir.
b) Flavonitlerden; Rutin, Hyperosid, Isoquercitrin, Cosmosiin ve Kâmferol-3-O-L-Rhamnoglikozit
c) Ayrıca; Sabit yağlar, Eter yağları, Karbonhidratlar içerir. 

Tesir şekli: İdrar artırıcı, böbrek-mesane kum ve taşlarını düşürücü ka¬nı temizleyici, vücuttaki suyu atıcı, yağlanmayı (şişmanlığı) önleyici etkiye sahiptir. 

Araştırmalar: 
1) Kuşkonmaz sürgününün bileşimindeki Asparagin ilk defa kobayların bağırsaklarında keşfedilmiş ve bu maddenin kanser hücrelerinin büyümesini önlediği tespit edilmiştir. Sentetik olarak Asparagin üretil¬miştir, fakat yan tesiri büyüktür. Oysa Kuşkonmaz sürgününde bu¬lunan Asparagin tabi olarak bulunmakta ve yan tesiri yoktur. (LBH.II.1065) 
2) Birleşiminde 200 mg Kuşkonmaz kök tozu ve 200 mg Maydanoz otu tozu içeren Asparagus P isimli hapta 27 bayan üzerinde 10 hafta süren tedavi denemesi yapılmış ve hastaların ortalama 8,2 kg zayıfladıkları görülmüştür. Ayrıca yağ hazımsızlığı da ortadan kalktığı da kanıtlanmıştır. (Nhk 5.01.54)
3) Birleşiminde 200 mg Kuşkonmaz kökü tozu, 200 mg Maydanoz otu tozu içeren hapla (Asparagus P) ile 120 hasta üzerinde 8 hafta süren tedavi denemesi yapılmıştır. Bu tedavi denemesinde; şişmanlık, hafif yüksek tansiyon ve kalp zafiyeti gibi rahatsızlıkları olan 120 hastanın tedavi süresi sonucunda; şişmanların ortalama 3.6 kg zayıfladığı, tansiyonunun düştüğü ve kalp zafiyeti çeken hastaların iyileştiği tespit edilmiştir. (Nhp.2.96.247) 
4) Zitzewitz ve ekibi 1994’de ve Beltz ve ekibi 1995’de yaptıkları araş-tırmalarda Kuşkonmaz kökü ve Maydanoz otunun ödemi önleyici ve tansiyonu düşürücü olduğunu tespit etmişlerdir. (H.Reuter)
5) Lenf kanseri olan 9 hastada %50 oranında etkili olduğu görülmüştür. (LBH.II.1065) 

Kullanılması: 
a) Araştırmalara göre ödem, şişmanlık, yüksek tansiyon ve kalp zafi-yetine karşı kullanılır.
b) Komisyon E’ye göre idrar yolları iltihaplanması ve kumlarına karşı kullanılır. 
c) Halk arasında; Kuşkonmaz kökünden elde edilen çay veya natürel ilaç¬lar başta; böbrek-mesane kum ve taşlarına, ödem, şişmanlık ve yüksek tansiyona karşı kullanılır. Ayrıca halk arasında kansızlık, vü-cudun aşırı yağlanması, romatizma ve nikris’e (Gut) karşı kullanılır. 
d) Kuşkonmaz sürgününün ise sadece sebze yemeği yapılır. 

Çayı: İki kahve kaşığı Kuşkonmaz kökü (ince kıyılmış) demliğe konur, üzerine 300-400 ml kaynar su ilave edildikten sonra 5-10 dk hafif ateşte kaynatılır ve 5-10 dk demlendikten sonra süzülerek içilir. 

Çay Harmanları;

Gökçek Su attırıcı çay (ödemi önleyici); 
>20 gr Ardıç kozalağı
>20 gr Kuşkonmaz kökü
>20 gr Hindiba otu ve kökü
>20 gr Altın başak otu
>10 gr Kayışkıran kökü
>10 gr Kuşburnu meyve kabuğu ve tohumu

Gökçek Böbrek ve mesane çayı (böbrek ve mesane taşları ve üşütmesi);
>20 gr Huş yaprağı
>20 gr Ayrık kökü
>30 gr Altın başak otu
>20 gr Kuşkonmaz kökü
>10 gr Isırganotu

Gökçek Romatizma çayı;
>20 gr Harpago kökü
>20 gr Isırgan otu
>20 gr Atkuyruğu otu
>10 gr Maydanoz kökü
>10 gr Kuşkonmaz kökü
>10 gr söğüt kabuğu
>10 gr Ardıç kozalağı

Homeopati’de: Kuşkonmaz kökünden 50 gr yıkanıp ince kıyıldıktan sonra bir şişeye konur ve üzerine %70’lik 500 ml alkol ilave edilir. Şişe iki günde bir çalkalanır ve 4-6 hafta süzülerek Homeopati’de <<Asparagus>> adı ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-4 defa 10-15 damla 4-6 hafta süreyle alınır. 

Yan tesirleri: Kuşkonmazın ekim, dikim ve toplama gibi işlemleriyle uğraşan tarım işçilerinde deride kabarcık, kabarcıklar ve kaşıntılara ne¬den olabilir.