Toplumda kan kanseri olarak bilinen lösemi, kemik iliğinde bulunan kan hücre öncüllerinin, anormal üretilmesi ve kontrol dışı çoğalması ile ortaya çıkan, dolayısıyla kanı ve tüm organları etkileyen bir kanser türüdür. Sebebi tam olarak bilinmese de, şifa ile neticelenen lösemi hastalığında, erken tanı hayati önem taşıyor.
Hematoloji Bölümü Uzmanı Prof. Dr. Ayşen Timurağaoğlu, löseminin teşhis ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Belirtilerin farkında olun
Lösemi hastalığının belirtileri, hastalığın yavaş (kronik lösemiler) veya hızlı (akut lösemiler) seyirli olmasına göre değişmektedir. Kronik lösemiler çoğunlukla belirti vermeyip rutin kan testlerinde tespit edilebilir. Daha nadiren dalak büyümesi nedeniyle karnın sol kesiminde ağrı, çabuk doyma, gece terlemesi, kilo kaybı, koltuk altı, kasık, boyun gibi bölgelerde şişlikler görülebilmektedir. Kronik lösemilerin seyri yıllar, hatta on yıllarla belirlenir. Akut lösemilerde ise normal kan hücrelerinin yapımı etkileneceği için sıklıkla halsizlik, çabuk yorulma, diş eti, burun kanaması, vücutta morluklar, düşmeyen ateş, kemik ve eklem ağrıları olabilir ve hastalar bu yakınmaların bir veya birkaçı nedeniyle hekime başvurur. Akut lösemilerde seyir çok hızlı olup, bu şikayetler günler içinde ortaya çıkar ve artar. Bu nedenle kronik lösemilerde her zaman tedavi gerekmeyebilir ancak akut lösemiler için bu söz konusu olmayıp, en kısa sürede tedaviye başlanmalıdır aksi taktirde ölümle sonuçlanır.
Lösemilerde ileri tanı yöntemleri ile hastalığın türü belirlenebiliyor
Lösemi hastalığının tanısının konulabilmesi için yakınmaların hikayesi, fiziksel muayene yanı sıra kan tahlilleri yapılmalı ve mutlaka kemik iliğinin değerlendirilmesi gerekmektedir. İleri tanı yöntemleri ile löseminin hangi kan hücresinden ve hangi gelişim aşamasından kaynaklandığı tespit edebilmekle birlikte hastalığın seyrini tahmin etmede kullandığımız lösemik hücrelerde olabilecek kromozom bozuklukları da belirlenebilmektedir. Tedaviye bu incelemelerden sonra başlanmaktadır.
Çevresel faktörler lösemiyi tetikleyebiliyor
Lösemiye neden olan sebepler bilinmemekle beraber lösemi gelişme riskini artırabilecek birçok faktör bulunmaktadır.
Bu faktörlerden başlıcaları:
– Yüksek düzeyde radyasyona maruz kalmak
– Benzen ve formaldehit gibi sanayide kullanılan kimyasallar
– Daha önce bir başka kanser nedeniyle kemoterapi veya radyoterapi almış olmak
– Sigara içmek
– Bazı genetik hastalıkların varlığı
– Ailede lösemi veya bir başka kanser hastalığının varlığı
– Miyelodisplastik sendrom, myeloproliferatif hastalıklar (bazı kronik lösemilerde dahil), aplastik anemi gibi bazı kan hastalıkları teşhisi konulan kişiler lösemi riski altında olabilmektedir.