Mahoniya, Mahonie Mahonia aquifolium

 MAHONİYA

Funda | 0,8-2m | 5-7 Aylar | Ça,Ho,Na | Kabuk, Kökkabuğu | Hafif Zehirli

Mahoniya, Mahonie Mahonica aquifolium (PURSH) NUTT. 
Mahonya Syn: Berberis aquifolium PURSH
Kızılderili Karamuğu
Sedef Karamuğu
Şifalı Mahonya

Familyası: Karamukgillerden, Berberitzengewâchse, Berberidaceae

Drugları: Mahoniya kabuğu; Mahoniae cortex
Mahoniya kökü; Mahoniae radix
Mahoniya kök kabuğu; Mahoniae radicis cortex
Mahoniya genellikle dal, gövde, sürgün ve nadiren kök kabuğu çay, ten¬tür ve natürel ilaç yapımında kullanılır. 

Giriş: Önce Karamukgillerden sayılan Mahoniya sonra Karamukgillerin bir alt grubu olan Mahoniyagiller (Mahonieae) diye bir grup oluşturulmuştur. Mahoniyagillerin takriben 100 çeşit alt türü olup bunlarda Occidentaes ve Orientales diye ikiye ayrılır. Bunlar içinde en çok kullanılan üzerinde yapılmış olan ve natürel ilaçlar yapılan Şifalı Mahoniya; Mahonie aquifolium olup bunun üzerinde duracağız. Eskiden Kızılderililer tarafından ishal, dispepsi (bağırsakların kokuşması), safra ve idrar yolları rahatsızlıklarına karşı kullanılmıştır. 

Botanik: Vatanı Kuzey Kalifornia’dan Güney Amerika’nın Kuzey batısına kadar Pasifik sahil şeridine yakın olan yörelerde yetişen Mahoniya, günümüzde başta Batı Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkede kültür bitkisi olarak yetiştirilir. Mahoniya 1-2 m boyunda bir çalı olup gövdesi esmer veya kırmızımsı renktedir. Yaprakları kanat şeklinde olup her ka-natta 5-11 adet yapraktan meydana gelir. Yaprakları 10-20 cm uzun¬lu-ğunda 5-10 cm eninde, oval şekilde, kenarları küçük dikenlerle donan¬mış olup derimsi sertlikte ve adeta sapsızdır. Çiçekleri üzüm salkımı gibi topluca 50-100 adeti bir arada olup taç yaprakları 6 adet sarı renkte ve ortada döllenme tozlukları da 6 adet ve sarıdır. Meyveleri küre şeklinde siyahımsı kırmızı veya siyahımsı mor renkte, içinde 2-5 adet tohum bu-lunur. 

Birleşimi: Birleşimindeki en önemli maddeler; 
a)Alkaloitler olup, gövde ve dal kabuklarında %2-5, kök kabuklarında %7-16 arasındadır. Alkaloitleri üç grupta toplayabiliriz;
1) Chinolizin alkaloitler (Kinolizin alakloitler); Berberin (Amberbaris’e bak) Jatrorrhizin, Palmatin (Amberbaris’e bak), Columbamin, Canadin, Corpylamin ve Oxyberberin
2) Bisbenzylisochinolin alkaloitler (Bisbenzilizokinolin alkaloitler); Berbamin, Izotetrandin, Aquifolin, Obamegin, Oxyacanthin, Aromolin ve Baluchistin
3) Aporphin alkaloitler; Cordin, Izocordin, Izoboldin, Mangoflorin (Loğusa otuna bak.) ve Corytuberin
b) Ayrıca Phytosterol (Fitosterol), Tanin ve şeker içerir.

Tesir şekli: Bakteiryostatik (bakterileri öldürücü), antimikozit (mantar¬ları yok edici), antimikrobik (mikropları öldürücü), bağışıklık sistemini kuvvetlendirici, safrayı artırıcı, kanı temizleyici ve hafif müshil yapıcı özelliklere sahiptir. 

Araştırmalar: Mahoniya’nın birleşimindeki maddeler yani alkaloit türev¬leri tek başına pek etkili olmadıkları ve etkilerinin ancak ve ancak toplam ekstrakt veya tentürünün kullanılması halinde çok daha etkili olduğu ya-pılan araştırmalarda anlaşılmıştır. 
1) Wiesenauer ve ekibi 1990’da sedef hastalığı olan hastalar üzerinde yaptıkları 3-6ay süren tedavi denemesinde hastalardan 11’inin durumu tamamen iyileşmiştir. 
2) Wiesenauer ve ekibi 1991’de sedef hastalığı olan 92 hasta üzerinde yaptıkları tedavi denemesinde hastaları iki gruba ayırmışlardır. A grubu Manoniya tentüründen elde edilen merhemle (rubison) tedavi edilirken B grubundakilere sadece damla (tentür) verilmiştir. Tedavi süresinin sonunda A grubundakilerde %70 iyileşme görülürken B grubunda %30 oranında iyileşme görülmüştür. Uygun olanı ise hem merhem hem de tentürü aynı anda kullanmaktır. (DHU.Brochürü)
3) Gieter ve ekibi 433 Sedef hastalığı olan hasta üzerinde 1992’de 82 doktorla (dermatoloji doktoru) 12 hafta süren bir tedavi denemesi yapmışlardır. Sonuçta %81,1’inin durumu iyileşmiştir. (DHU, ZP.2.98.107, ZP.495.205)
4) Wiesenauer ve ekibi 1993’de 82 sedef hastalığı olan denek üzerinde tedavi denemesi yapmışlar ve iyi neticeler elde etmişlerdir. (DHU) 
5) 06.02.00 tarihinde bir davette Çiğ köfte yedik fakat bu şişkinlik yaptı ve geçmedi de. Bir gün sonra hala şişkinlik devam ediyordu. Bunun üzerine Mahoniya sirkesinden bir kahve kaşığı içtim ve hemen 10dk sonra şişkinlik tamamen geçti.

Açıklama: Sedef hastalığı pul pul olur, kızarır ve kaşıntı yapar. Bu has-talığın ortaya çıkışı hücrelerin bölünüp çoğalırken normalden daha hızlı bir tempo ile hücrelerin bölünmesi nedeni ile tam teşekkül edemez ve sedef hastalığı ortaya çıkar. Mahoniya tentür ve merhemi hücrelerin hızla bölünerek çoğalmasını (mitoz) yavaşlatarak normale döndürür. Bugüne kadar kimyasal ilaçlardan; Dithranol,Calcipotriol (D-vitaminleri), Retinoit ve Glukokortikoidler (Kortisonlar) ve katranlı ilaçlarla tedavi edilmeye çalışılmıştır. Kimyasal ilaçlar böbrekler, karaciğer, pankreas, mide, bağırsaklar ve kanın yapısını bozmakta, deriyi inceltir, kemikleri eritir. Ayrıca bu kimyasal ilaçların kullanılması bırakıldığında Sedef has¬ta¬lığı daha kötü ve dirençli bir şekilde ortaya çıkar ve bir daha iyileşmesi imkânsızdır. Oysa Mahoniyada bu yan etkiler söz konusu değildir. 

Kullanılması: 
a) Araştırmalara göre Mahoniya deyince akla sedef hastalığı gelmelidir çünkü yapılan araştırmalarda onun bu özelliği belgelenmiştir. Tabiî ki bu hastalığın durumuna göre 6-12 hafta sürebilir. Haricen mer¬heminin dahilen damlasının alınması halinde netice daha kısa sürede elde edilir. Bunun haricinde akneye karşı tentürü damla şeklinde, günde 3-4defa 10-15damla 10-12hafta alındığında iyileştirmektedir. 
b) Homeopati’de Mahoniya tentürü safra ve böbrek taşları, basur, fistül, romatizma ve bel ağrısına karşı kullanılır. 
c) Halk arasında kabuğunun çayı ekzema, karaciğer, mide, bağırsak ve idrar yolları rahatsızlıklarına karşı kullanılır. Mahoniya aynı amberbaris gibi kullanılır ondan farklı ve fazla olarak Sedef ve akneyi iyileş¬tirme özelliğine sahiptir. Meyveleri çok olmamak şartı ile (günde 40’dan fazla)yendiğinde susuzluğu giderir. Kişiye tazelik ve canlılık verir.

Çayı: Mahoniya dalı gövde ve sürgünlerinin kabaklarından (kök kabuk¬ları çok alhaolif içermesi nedeni ile çay yapılacak ise daha az alınmalıdır.) ½ kahve kaşığı demliğine konur ve üzerine 200-300 ml kay¬narsa ilave ederek haşlanır,5-10 dakika demlenmesini bekledikten sonra süzülerek içilir. Bu dem ile akne, sedef hastalığı ekzama vb. deri has¬talıkları yıkanır ve kurulanmaz ise iyi gelir.

Çay harmanları;

Gökçek Sedef çayı:
>20 gr menekşe otu
>20 gr Pıtrak kökü
>20 gr Labada kökü
>20 gr Yoğurt otu
>20 gr Mahoniya kökü

Gökçek Sedef çayı;
>30 gr Mahoniya kabuğu
>20 gr Menekşe otu
>20 gr Saparna kökü
>10 gr Kasık otu
>20 gr Hamamelis kabuğu

Gökçek Sedef çayı; 
>20 gr pıtrak kökü 
>20 gr Labada kökü
>20 gr Sıraca otu
>20 gr Menekşe otu
>20 gr Mahoniya kabuğu

Gökçek Akne çayı; 
>20 gr Menekşe otu
>20 gr Pıtrak kökü
>20 gr Huş yaprağı
>20 gr Ardıç kozağı
>20 gr Mahoniya kabuğu

Gökçek Safra rahatsızlıkları çayı 
>20 gr deve dikeni tohumu
>20 gr Şahtere
>20 gr Hindibaotu ve kökü
>20 gr Mahoniya kabuğu 
>20 gr Zerdeçal kökü

Gökçek Sedef çayı;
>20 gr Mahoniya kabuğu
>20 gr Menekşe otu
>20 gr Ayrık kökü
>20 gr Saparna kökü
>10 gr Kasık otu
>10 gr Sefa çiçeği

Gökçek Akne çayı (iltihapları önleyici, metabolizmayı kuvvetlendirici, kanı temizleyici ve safrayı azaltıcı);
>30 gr Mahoniya kabuğu
>20 gr Ayrık kökü
>20 gr Şahtere
>20 gr Menekşe kökü
>10 gr Sofur sapı

Gökçek Akne çayı (iltihapları önleyici, metabolizmayı kuvvetlendirici, kanı temizleyici);
>30 gr Mahoniya kabuğu
>20 gr Menekşe kökü
>20 gr Papatya çiçeği
>20 gr Şahtere
>10 gr Sefa çiçeği

Gökçek Akne çayı (genç kadın ve kızlarda görülen akneye karşı);
>30 gr Mahoniya kabuğu
>20 gr Menekşe otu
>20 gr Aslanpençesi otu
>10 gr Civanperçemi otu
>20 gr Ayrık kökü

Gökçek Akne çayı (iltihapları önleyici, metabolizmayı kuvvetlendirici, kanı temizleyici ve antidiskarioz);
>20 gr Mahoniya kabuğu
>20 gr Hindiba otu ve kökü
>20 gr Isırgan otu
>20 gr Menekşe otu
>10 gr Ceviz yaprağı
>10 gr Sefa çiçeği

Gökçek Akne çayı (iltihapları önleyici, metabolizmayı kuvvetlendirici, kanı temizleyici ve antidiskarioz);
>20 gr Mahoniya kabuğu
>20 gr Hindibaotu ve kökü
>20 gr Isırgan otu
>20 gr Ayrık kökü
>20 gr Menekşe otu

Mahoniya sirkesi: Mahoniya kabuklarından 50gr bir şişeye konur ve üzerine 500ml kaliteli sirke ilave edilir. Bu sirke 4-6hafta sonra süzül-dükten sonra günde 3 defa 1 kahve kaşığı bir miktar su ile içilirse safrayı artırır ve şişkinliği önler. 

Homeopati’de: Mahoniya’nın gövde, dal ve sürgün kabuklarından (kök-lerinin kabukları katılabilir fakat bu biraz sert olabilir) kurutulmuş ve ince kıyılmış 50gr bir şişeye konur ve üzerine %70’lik 500ml alkol ilave edilir. Şişe güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir ve iki günde bir çalkalanır ve de 4-6hafta sonra süzülerek Homeopati’de <<Mahonia aquafolium (Berberis aquafolium)>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentür günde 3-4defa 10-15damla 8-12hafta süreyle alınır. 

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Açlık, doygunluk, susuzluk ve aşırı su içmiş gibi değişik duygular hakimse
2) Yüzü, beyaz, soluk, gözlerinin altında mavimsi bir halka varsa
3) Gözeri kur, yanıyormuş gibi his veya gözlerinin içinde kum veya yabancı madde varmış gibi
4) Hareket edince ağrılar artıyor, istirahat edince azalıyorsa
5) Batıcı ve yanıcı bir ağrı şayet safra kesesi ve karaciğerin bulunduğu yerde hissedilirse, 
6) Kişi dişlerini uzunmuş gibi hissederse
7) Dinin ucu yanmış gibi kırmızı ise Mahoniya tentürü gerekir. 

Yan tesirleri: Şayet tarife uyulursa yan tesiri yoktur. Köklerinin ka-bukları gövde ve dallarının kabuklarından daha çok alkaloit içerdiğinden dikkat etmek gerekir. Meyvelerinden 10-20adet yendiğinde pek bir şey olmaz.