Mazı, Lebensbaum, Thuja occidentalis

MAZI

Ağaç | 5-20m | 4-5 Aylar | Ho,Na | Otu | Zehirli

Mazı, Lebensbaum, Thuja occidentalis L.
Hayat ağacı
Amerika Hayat ağacı

Familyası: Selvigillerden, Zypressengewâchse, Cupressaceae

Drugları: Mazı sürgünleri; Thujae herba (Summitates Thujae)
Mazı ağacının taze sürgünleri (yaprakları, kozalakları, taze dalları uç kıs-mı) tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş: Mazının dünyada bilinen ve kullanılan 5 türü mevcuttur, fakat en yaygın olarak kullanılan tür bu Amerika hayat ağacıdır. Bunlardan bazıları; Türk mazısı; Thuja orientalis L. (Platycladus orientalis), Kore mazı¬sı; Thuja koraiensis NAKAI ve Plika mazısı; Thuja Plica’yı sayabiliriz. 
Türk mazısı bir çok bakımdan farklıdır. Bu farkların başında; 1) Gövde ve dalları dikine yükselir. 2) Kozalakları büyük, küre şeklinde ve mavimsi renktedir. Bu nedenle Türk mazısı bazı botanikçiler tarafından ayrı bir grupta (Platycladus) incelenmiş ve adlandırılmıştır. Türk mazısı üzerine yapılan araştırmalar pek yeterli değildir. Bizi daha çok Amerika mazısı ilgilendirmektedir. Bu nedenle burada ona değineceğiz. 

Botanik: Mazı 5-20 m boyunda gövdesi kahverengimsi kırmızı, oldukça kalın geriden ağaç piramit şeklinde dalları yatay veya hafif sarkık yatay olarak dalları ve yaprakları gelişmiştir. Yaprakları pul pul birbiri üzerinde adeta kiremit gibi dizili, 2-4 mm büyüklüğünde yumurta şeklinde, sarımsı yeşil, grimsi yeşil veya mavimsi yeşil renktedir. Yaprakları parmakla ezildiğinde güzel bir koku yayılır. Erkek kozalaklar görülmeyecek kadar küçük, dişi kozalaklar 8-12mm büyüklüğünde, sarımsı yeşil renkte, üzeri pul pul yapraklarla kaplı, oval şekilde önce dük duran kozalaklar olgun-laşınca sarkık bir hal alırlar. 

Yetiştirilmesi: Türkiye’nin hemen her yöresinde yetiştirmek müm-kündür. 

Hasat zamanı: Yapraklarını dökmediğinden hemen her mevsimde top-lanarak işlemek mümkündür. Fakat en verimli olduğu zaman Nisan ve Mayıs aylarıdır. Nisan ve Mayıs aylarında toplanan sürgünler taze olarak işlenerek tentür veya natürel ilaç yapımında kullanılır. 

Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Eter yağ türevleri (uçucu yağ türevleri) %0,5-1,5 oranında olup en önemlileri; %50-60 Thujon (α-Thujon), %9-10 Izothujon (β-Thujon), 8-15 Fenchon, %5-10 Pinen, %2-3 Kampfer, Camphen, Sabinen, Boreol, α-Terpinen, Limonen,α-,β-,γ-Thujaplicin, Occidol ve Occidentalol
b) Flavonit; Quercitrin (Quercetin-3-rhamosid), kampferol -3-rhamosid, myricetin-3-rhamosid, mearusitrin, proıyanidin, prodelphinidin içerir.
c) Ayrıca: tanin,c-vitamini, polisalılaritler(%3-5), desoxypodophyllotoxin (ördek otuna bak)

Tesir şekli: Antibakteriel, antiviral, antimihozit (mantarları yok edici), antiflogistik (iltihapları yok edici), düz kasları harekete geçirici, idrar artırıcı, damarları daraltıcı, kan temizleyici aşırı derecede alındığında ze-hirleyicidir.

Araştırmalar: Mazı tentür ile siğil ve iyi huylu kanserli urlar üzerine günde 5-6defa 2-3damla damlatılarak ve günde 3-4defa 10 damla bir miktar su ile alınmak suretiyle tedavisi yapılır. 
1) Vücudunda genellikle el ve yüzünde siğil bulunan 80 hastaya günde 3 defa 10 damla 4-8hafta süreyle verilmiş (1949) ve hastaların %50’ sinin iyileştiği görülmüştür. (HHB.VI.961)
2) Siğilli 106 hastaya 1985’de 4-8hafta süreyle günde 3 defa 10 damla Mazı tentürü verilmiş ve hastaların büyük bir kısmında iyileşme gö-rülmüştür. (Age) 
3) İyi huylu ben gibi deri kanseri (bening epitelyoma) olan 38 hasta üzerinde 1985’de tedavi denemesi yapılmış ve hastalardan 25’inin rahatsızlığı tamamen iyileşmiştir. (HHB.VI.961)
4) Gohla ve ekibi 1988’de Mazının birleşimindeki Polisakkaritlerin T-hücrelerini ve Interleukin-2’nin çoğalmasını ve harekete geçmesini (aktiflemesi) sağladığı tespit edilmiştir. Interleukin-2 T-lenfositleri ve fagositleri (makrofajları mikropları yok eden hücreler) uyarıcıdır ve İmmün sistemini kuvvetlendiricidir. Bu nedenle Interleukin-2 kanser tedavisinde kullanılır. (PP.290)
5) Gerhauser ve ekibinin 1992’de yaptığı araştırmalarda Mazının birleşi-mindeki maddelerden Desoxypodophyllotoxin’in virüsleri öldürücü (antiviral) özelikte olduğu tespit edilmiştir. (TP.194)

Kullanılması: 
a) Araltırmalara göre Mazıdan elde edilen tentür ve natürel ilaçlar başta siğil, sikozis (makata veya cinsel organlar civarında hasıl olan şiş, kabarcık, meme veya kondilom’a verilen isim), derideki bening iyi huylu kanserli urlara (bening epitelyoma) ve aşırı zehirlenmesine karşı (çiçek hastalığına karşı yapılan aşın neden olduğu zehirlenme gibi) ve de İmmünü (bağışıklık sistemini) kuvvetlendirici olarak kul¬lanılır.
b) Homeopati’de; Otit, sinüzit nezle, bronşit, astım, ziştit (kist), yumur-talık iltihaplanması, haya iltihaplanması, prostat, ben siğil, polip, myom, yaşlılık lekesi, arpacık, çıban, aşı sonrasında rahatsızlıklar ve üşütme hastalıklarına karşı kullanılır. 
c) Halk arasında; Immün sistemini kuvvetlendirici özelliği nedeni ile bu-laşıcı hastalıklardan; grip, üşütme, bronşit, boğmaca, derideki man-tarlar, romatizma, gut, gözlerin iltihaplanması, kulak ağrısı idrar tu-tamama ve aşırı çay içme sonucu baş ağrısı gibi hallerde kullanılır. 

Çayı: Zehirli olması nedeni ile çayı içilmez fakat çok dikkat edilirse günde 1-2gr demlenirse pek rahatsızlık vermez. 

Homeopati’de: Mazı sürgünlerinden 50gr ince doğrandıktan sonra bir şişeye doldurulur ve üzerine 500ml %70’lik alkol ilave edilir. Şişe güneş ışınlarından uzakta 4-hafta süryle uzak tutulduktan sonra süzülerek Homeopati’de <<Thuja occidentalis>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-4defa 10 damla alınır ve 5-6hafta siğil ve iyi huylu şişliklerin üzerine 5-6damla damlatılır ve hafif ovalanır. 

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Siğil, polip, kondilom, ben, kan birikintisi (hematom) ve sikozis (kabarcık, şişlik, meme vb.) benzeri oluşumlar
2) İştahsızlık ve az bir şey yiyince hemen doymuş hissi
3) Bacaklarda aşırı halsizlik (dermansızlık)
4) Hemen yorulma ve zayıflama, özellikle çay tiryakilerinde
5) Rüzgara karşı aşırı duyarlılık
6) Tuza yönelme, et, patates ve soğandan tiksinme
7) Dil ucunun ağrıması
8) Kronik gırtlak iltihaplanması (larenjit)
9) Karında şişkinlik gibi hallerde Mazı tentür gerekir. 

Yan tesirleri: Tarife uyulmadığında ve aşırı miktarda alındığında zehir-lenmeye neden olabilir. Zehirlenme belirtisi; bulantı, iç kanama, kramplar, ishaller, bacakların şişmesi, karaciğer ve böbreklerin zedelenmesi ve nihayet felce neden olur. 

B) Türk Mazısı, Morgenlândlischer Lebensbaum, Thuja orientalis L.

Türk Mazısı 5-10m büyüklüğünde, sürekli yeşil renkte, yaprakları pul şeklinde ve kozalakları 10-15mm büyüklüğünde mavimsi renktedir. Aynı Amerika Mazısı gibi kullanılır fakat üzerinde yeterince araştırma yapılmamıştır.