Meşe, Eiche, Quercus robur

MEŞE

Ağaç 20-50m
4-5 Aylar
Ça,Ho,Na
Kabukları ve Mazı Palamudu 

Meşe, Eiche, Quercus robur L. 
Syn: Quersus famina HILL.
Quersus pedunculata EHRH.

Familyası: Kayıngillerden, Buchengewachse, Fagaceae 
Drugları: Meşe kabukları; quersus cortex
Meşe mazısı; gallae turcicae(galtae)
Meşe yaprakları; quersus tolum
Meşe palamudu; quersus semen
Meşenin kabukları, mazısı, yaprakları ve palamudu(meyvesi) kullanılır. Kabuklarının ve yapraklarının çayı, kompresi, merhemi ve natürel ilacı yapılır.
Giriş: Meşenin bilinen 5OO türü mevcuttur ve bunlardan en çok kulla*nılan ve bilenenleri şunlardır: saplı meşe; Q.robur, salkım meşe; Q. petraea, Türk meşesi, Quercus cerris, mazı meşesi, Q. İnfectoria, ker*mes meşesi, Q. Coccifera ve palamut meşesi; Q. Macrolepis en önemlileridir. Bunlardan mazı meşesinin genellikle mazısı, palamut meşesinin pala*mudundan istifade edilir. Saplı meşe, salkım meşe ve Türk meşe*si*nin ise kabuk ve yapraklarından çay, kompres ve merhem yapılır. Meşe*nin insanlık tarihinde tıbbi maksatla kullanılması çok eskiler; kent*ler, vikinkler, Romalılar ve eski mısırlılara kadar dayanır. Keltcede quer: gü*zel, cuez: ağaç anlamına ve Latincede robur:güçlü,kuvvetli anlamına ge*lir. Meşe ağaçları içinde en çok kullanılan tür olan saplı meşeyi ele alacağız, diğerleri buna yakın özelliktedir.
Botanik: Vatanı Avrupa, Türkiye, Kafkaslar olup nemli, kumlu, killi top*raklarda ve güneşli bölgelerde daha güzel gelişir. Boyu 50m bulabilen 500-700 yıl yaşayabilen nadiren 1000 yıllık meşeler dahi bulunabil*mektedir. Yerden birkaç metre sonra gövdesinde düzensiz olarak çeşitli yönlere dalları uzanır. Gövdesi kalın üzeri kesekli, iri kabuklarla kaplıdır. Ağaç gençken gövdesi düz, yeşilimsi veya beyazımsı gri rankte yaşlan*dıkça esmerimsi siyah bir renk alır. Normal renkteki bir meşe ağacı yaprakları 7-15cm uzunluğunda 5-10cm eninde ters yumurta şeklinde üzerine irili ufaklı 5-7 adet loplar bulunur. Üst ve alt yüzeyi koyu yeşil ve kısa saplıdır. Çiçekleri bir evcikli olup, aynı ağaçta dişi ve erkek çiçekler bulunur. Erkek çiçekleri kedicik şeklinde olup 3-6cm uzunluğunda yeşi*limsi sarı, topluca bir arada sarkık vaziyette ve dişi çiçekleri 2-5 i bir arada bulunur, esmer veya kırmızımsı esmer renktedir. Meyvelerinden 2-5 tanesi bir arada bir sap üzerinde uzun bir yumurta veya fıçı şeklinde 15-30mm uzunluğunda 7-15mm eninde üzerinde kapak şeklinde tutunulacak noktası vardır. 
Yetiştirilmesi: Türkiye’de en yaygın ağaç türlerinden biridir, iklim ve toprak olarak en uygun ülkelerden biride Türkiye’dir. Meşe Türkiye’nin en yüksek dağlardan alçak ovalara kadar hemen her yöresinde yetişir. Palamutlar toprağın 15cm derinliğine gömülürse, o kendiliğinden büyür. Yavaş fakat kararlı bir büyümeyle boyu 50 metreye, yaşı 1000 yılı bulabilir.
Hasat zamanı: 
1) Kabukları nisan ve mayıs aylarında çiçek açmaya başlamadan hemen soyularak kurutulur ve kaldırılır. Çatlamış, kesekleşmiş eski gövde kabukların kalitesi düşük olduğunda çok eski kabukları pek kulla*nılmaz. 
2) Palamutları(meyveleri) tam olgunlaşıp yere dökülmeden önce eylül ve ekimde toplanır, kavrulur ve toz haline getirilir, yanmamasına dikkat edilir.
3) Meşe mazısı(galle, meşe mazısını mazı ağacı ile karıştırmamalı ge*rek) çeşitli meşe ağaçlarından elde edildiğinden farklı şekilde olabilir. En kaliteli mazı güneydoğu Anadolu’da, doğu Anadolu, doğu Akdeniz bölgesinde yaygın olarak yetişen mazı meşesinden elde edilir. En kaliteli meşe mazısı kara mazı olup 1,5-2cm çapında yeşilimsi siyah renkte küre şeklinde, üzerinde çıkıntı ve girintiler olur ve içindeki böcek çıkmadan toplanır ve kurutulursa birleşiminde %60-70 oranında tanin içerir.

Birleşiminde: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur. 
Araştırmalar: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur. 
Tesir şekli: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur. 

Kullanılması: 
a) Araştırmalara göre; başta meşe kabuğundan elde edilen çay, mer*hem ve de kremi başta kaşıntılı, kabarcıklı, sulu veya kepekli egzama hastalıklarına karşı hem dahi hem de haricen kullanılır. Bebeklerdeki sargılar veya hazır bezlerden dolayı ortaya çıkan kızarık, kaşıntılı ve*ya kabarcıklı olan deri rahatsızlıklarına, doğumdan sonra loğusalık*taki iç kanama ve ağrılara karşı kullanılır.
b) Komisyon E’nin 01.02.1990 tarihinde 22a nolu monografisine göre menekşe kabuğu haricen iltihaplı deri hastalıkları, dahilen akut ishal, ağız, yutak, cinsel organların ve makatın civarındaki hafif iltihaplı deri hastalıklarına karşı kullan.
c) Halk arasında; göz, ağız içi, diş etleri, gırtlak, bademcik, rahim, cinsel organların ve makatın civarındaki cildin iltihaplanması, ishal, karaciğer ve dalak şişmesi ve husye(haya) şişmesine karşı kullanılır. Haricen kompresi veya lapası veya sargısı kaşıntılı, kabarcıklı ve kepekli egzama, yara, yanık ve beze şişmesine karşı kullanılır.
Çay: iki kahve kaşığı ince kıyılmış, kurutulmuş meşe kabuğundan dem*liğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilir ve bu dem 3-5 dakika kaynatıldıktan sonra soğutulur ve sonra süzülerek içilir. 

Çay harmanları: 

Ekstresi: İlaç yapımında genellikle meşe kabuğunun ekstresi kullanılır. 
Merhemi: Meşe merhemi yapmak için meşe kabuğu kurutulduktan sonra toz haline getirir ve bundan 200 kısım 100 alkol ve 10 amonyak(sıvı) karıştırılır. Kaynar suyun içine daldırılan bir kapta eritilen 1000 kısım vazelinle karıştırılır. Bu karışım 24 saat buzdolabında bekletildikten sonra bu kap içine kaynar su olan başka bir kabın içine konur ve eridikten sonra sıkılarak süzülür ve meşe kremi elde edilmiş olur.(alkol ve amonyağın buharlaşıncaya kadar içinde ilaç olan kap kaynar su içinde bekletilir.
Yan tesiri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.