Mevzek otu, Stephanskraut, Delphinium staphisagria

MEVZEKOTU

İki Yıllık | 0,5-1,2m | 5-8 Aylar | Ho,Na | Tohumları | Zehirli

Mevzek otu, Stephanskraut, Delphinium staphisagria L.
Mezüdük otu
Kokar otu

Familyası: Düğün çiçeğigillerden, Hahnentap Gewachse, Ranunculaceae.

Drugları: Mevzek Tohumları: Staphisagriae semen Mevzek otunun sadece tohumları Homeopati’de ve Natürel ilaç yapımında kullanılır, fakat çok zehirlidir.

Giriş: Düğünçiçeğigillerin bir alt grubu olan Delphiniumgillerin türleri çoktur, fakat tıbbi maksatla genellikle 2 tür kullanılmaktadır. 1) Mevzek otu; Delphinium staphisagria bu çok zehirli bir bitkidir ve yalnızca to-humları kullanılır. 2) Hezaran otu; Dhelphinium consolida (Consolida regalis) bu bitkinin sadece çiçekleri kullanılır ve aşırı kullanmadıkça za¬rarı yoktur. Fakat yapraklar, tohumu ve kökü zehirlidir. Bu nedenle bu¬rada sırası ile bu iki bitkiden bahsedeceğiz. 

Botanik: Mevzek otu genellikle iki yıllık bir bitki olup boyu 50-120cm’i bulabilir. Genellikle çatallaşmaz, dikey büyür ve 15-40cm uzunluğunda çiçek demeti bulunur. Yaprakları uzun bir sap üzerinde 5-9 parçalı, par-çalar eliptik, kenarları bütün açık yeşil veya grimsi yeşil renktedir. Çiçek-leri salkım bir saçak şeklinde uzun bir sapa dizilmiş mor, açık mavi veya leylaki mor renkte beş oval taç yaprak ve ortada döllenme tozlukları bu-lunur. Meyveleri tüylü bir kapsül şeklinde, içindeki 3-5mm çapında, grimsi siyah renkte ve üzeri pürtüklüdür. 

Yetiştirilmesi: Vatanı Akdeniz ülkeleri olan bitki Türkiye’nin Akdeniz ve ege bölgesinde yabani olarak yetişir. Bahçe ve tarlalarda yetiştirmek mümkündür fakat rakımı yüksek olan bölgelerde yetişmez. 

Hasat zamanı: Sonbaharda olgunlaşan tüylü kapsülleri kurutulur ve kap-çıklarından dövülerek ayrılır. Mevzek tohumu kurutulduktan sonra öğütülerek toz haline getirilir. 

Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Alkaloitler %0,9-1,5 oranında olup en önemlisi Delphinin (Staphisagrin) ve az miktarda diğer alkaloitler Delphisin, Delphinoidin (Delfinoidin ve Staphisagroin içerir. 
b) Flavonitlerden; Kâmpferol, Delphinidin (Delfinidin) ve glikozitleri içerir. 
c) Ayrıca sabit yağlar ve az miktarda uçucu yağlar içerir.

Tesir şekli: İltihapları önleyici, antiseptik, teskin edici, sinirleri yatıştırıcı ve ağrı kesici özelliklere sahiptir. 

Kullanılması: Mevzek tohumları çok zehirli olması nedeni ile çayı içilmez. Tohum tozlarından Homeopati’de tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır. 
a) Homeopati’de Dermansızlık, batma ve yırtılma yaralanmaları, yüksek tansiyon, prostat büyümesi, gastrit, bağırsak iltihaplanması, idrar tutamama, haya kaşıntısı, kaşıntılı ve sulu ekzema, derinin kötü kokması, gözde arpacık, diş ağrıları ve nevraljiye karşı kullanılır. 
Merhemi: Mevzek tozundan 1gr veya 5ml Mevzek tentürü önceden hafif ateşte eritilmiş 100gr Vazelin ve Parafin (veya zeytinyağı) karışımına karıştırılarak hazırlanır ve sonra buzdolabına konur. Mevzek kremi şayet çok sivrisinekli bir yerdeyseniz bu kremden açıkta kalan el ve yüze sürülürse sivrisinek yaklaşmaz. 

Homeopati’de: Mevzek tohumlarından 10gr toz haline getirildikten sonra üzerine 100ml %70’lik alkol ilave edilir. Şişe güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir ve iki günde bir çalkalanır. Takriben 4-6hafta sonra süzülerek Homeopati’de <<Delphinium staphisagria>> veya sadece <<Staphisagria>> adı ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-4defa 1-2damla alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Kişide genel bir halsizlik, yorgunluk ve bitkinlik varsa
2) Diş ağrısı, dişler kızarıyorsa
3) Mide sarkık ve ağrı verici
4) Ruhen sürekli cinsi münasebetle meşgul
5) Karşı cinse ilgisizlik ve yalnız kalma arzusu
6) Gündüz uyuyan geceleri uyuyamayan ve sinirli
7) Deri oldukça hassas; kaşıntılı, karıncalanmalı ve yanma hissi
8) Ağrıyan organların aşırı duyarlı olması gibi hallerde Mevzek tentürü gerekir. 

Yan tesirleri: Mevzek tohumu oldukça zehirlidir. Bu nedenle dikkatle kullanılması gerekir. Zehirlenme belirtileri; İshali kasılma, felç ve nefes darlığı gibi haller görülürse hemen Tıbbi kömür yutulur ve hastaneye götürülür.

B) Hezaranotu, Rittersporn, Delphinium consolida L.
(Consolida regalis)

Familyası: Düğünçiçeğigillerden, Hahnentap Gewachse, Ranunculaceae

Drugları: Hezaran çiçeği; Calcatrippae flos
Hezaran çiçeğinin çayı içilir fakat yaprak, kök ve gövdesi zehirli oldu-ğundan kullanılmaz. 

Botanik: Yaprakları kısa saplı, oldukça ince, adeta ipliğimsi incelikte ve koyu yeşil renktedir. Çiçekleri mor veya leylaki mor renkte, eliptik şekildeki beş adet taç yapraktan meydana gelir ve taç yaprağın biri üst du-dakta ikisi yanlarda ve ikisi alttadır.

Kullanılması: Öksürük ve romatizmaya karşı iyi geldiği ve kanı temiz-lediği iddia edilmektedir. 

Yan tesirleri: Yaprak, gövde ve kökünün zehirli olduğu bu nedenle sa-dece çiçeklerinden elde edilen çayın içilmesi gerekmektedir.