Mirra, Myrrhe, Commiphora molmol

 MİRRA
Ağaç | 2-5m | 5-9 Aylar | Ho,Na | Balsam

Mirra, Myrrhe, Commiphora molmol
Mirrisafi Syn: Commiphora myrrha HOLM.
Mürrisafi var.molmol
Hakiki mirra ENGL.

Familyası: Balsamlıgillerden, Balsamstrauchgewâchse, Burseraceae

Drugları: Mirra balsamı; Mirrha
Mirra ağacının gövdesindeki yarık ve çatlaklardan çıkan mayinin donup kristalleşmesi ile ortaya çıkan maddeye balsam (pelensek=belsem) ten¬tür veya natürel ilaç yapımında kullanılır. 

Giriş: Miranın dünyada bilinen 100’ün üzerinde türü mevcuttur ve bun¬ları ayrı gruba ayırmak ve incelemek gerekir. 1) Hakiki mirra takriben 8 çeşit mirra ağacından elde edilir. Bunlar; commiphora molmol, Somali’de Somali mirası C.playfairil Kuzey Somali, Eritre mirası; C.abyssinica Güney Arabistan ve Yemen mirası; C.schimperi Güney Arabistan ve Kuzey Habeşistan, Kuzey Somali mirası; C.hildebrantii Somali ve Habeşistan, 

Sudan mirası; C.serrulata, Somali ve Sudan ve Arabistan mirası; C.foliaceae Güney Arabistan’da yetişir. 2) Sahte mirra veya bolelium ismi ile anılan balsam ise Sahte mirra; C.mukul Doğu Hindistan ve Kenya mirra; C.africana Habeşistan Sudan ve Kenya’da yetişir. 3) Mekke balsamı, tatlı balsam veya opopanax adı ile anılan balsama ise Tatlı balsam; C.erythraea ve Opopanax C.guidotti’den elde edilir. 4) Mekke balsamı ise commiphora opabalsamum (Amyris gileadensis) adı ağaçtan elde edilir. Somali’de molmol veya malmal çok acı anlamına gelir ve Arapçada mun yine çok acı anlamına gelir. Mirra M.Ö 2000 yıllarından Eski Mısırlılar tarafından ve sonrada bölgedeki diğer Arap ülkeleri tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Günümüzde Hakiki mirra, sahte mirra ve Mekke balsamı özellikle de Sahte ve Hakiki balsam yağı olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle bunları ayrı ayrı inceleyeceğiz.

Botanik: Vatanı Kızıl denizin sağ ve solundaki ülkeler olup bu ülkelerde yabani olarak yetişir ve de yetiştirilir. Mirra ağacı 2-5m boyunda kahverengimsi kızıl renkte olup üzerindeki yarık ve çiziklerden bitki özü akar ve güneşte kuruyan bu öz fındık ile ceviz büyüklüğü arasında ola¬bilir. Mirra balsamı sarı altın sarısı, esmer, esmerimsi kızıl renkte, parlak, saydam ve çeşitli formlarda olabilir. Yaprakları 1,5-3cm uzunluğunda 1-2cm eninde kenarları bütün, grimsi yeşil renkli (sera ve botanik bah-çelerde yetiştirilenler ise koyu yeşil renklidir ) genellikle iki çift karşılıklı ve bir tek olmak üzere beş parçadan meydana gelir. Çiçekleri sarımsı esmer renkte üç parçalı eliptik ve ortada 6-8adet döllenme tozluğu bulunur ve çiçekleri bitkilerden farklı olarak dal ve gövde üzerinde bulunur. Meyveleri bir bezelye büyüklüğünde önce yeşil sonra esmerimsi kırmız renkte olabilir. 

Yetiştirilmesi: Mirra ağacı Kızıl denizin sağ ve solundaki ülkelerde ya¬bani olarak yetişir veya kültür bitkisi olarak yetiştirilir. 

Hasat zamanı: Yaz aylarında ağacın gövde ve dallarındaki tabii veya suni yarıklardan bir mayi (bitki özü) akar ve bu bitki özü güneşte kuruyarak fındık ile ceviz büyüklüğünde, çeşitli şekillerde, açık sarı, sarı, altın sarısı, esmer veya esmerimsi kırmızı renklerde, parlak, saydam bir halde olabilir. Bu balsam kısaca mirra (pelensek) diye anılır. 

Birleşimi: Miranın birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sırala-yabiliriz;
a) Eter yağ türevleri %2,5-10 arasında olup en önemlilerini Sesquiterpenler ve az miktarda monoterpenlerden oluşturur. Bunlarda yapılarına göre gruplara ayrılırlar. 
1) furanosesquiterpenler; 2-methoxyfuranoiden, furanoiden, furanodienon, furanoeudesma-1,3-dien, lindestren, Izofuranogermecren ve curzerenon 
2) Sesquiterpenkarbonhidrojenler; γ-elemen, β-elemen, α-copaen, bourbonen ve bergamotten 
3) Monoterpenlerden; α-ve β-Pinen, Limonen, Simamitaldehid, Cuminaldehid ve Cresol
b) Reçineler %20-30 oranında olup bunlarda eterde çözülen, çözülmeyen, kloroformada çözülen ve etanolda çözülen gruplara ayrılır. 
1) eterde %20-25’i çözülür ve bazıları; α-β-ve γ-commiphorasit, commiphorinasit,α-ve β-heerabo-myrrol 
2) Eterde çözülmeyenler %3-7 oranında;α-veβ-heerabomyrrholasit ve burseracin 
3) Kloroformda triterpenlerden; 3-epi-α-Amyrin ve α-Amyrenon, ayrıca sesquiterpen ve monoterpenler 
4) Etanolda çözülenler ise proteinler, musilaj, glikozlar, galaktozlar ve arabinozlar 

Tesir şekli: Antimikozit (mantarları öldürücü), antiintestinalmikozit (ba-ğırsak mantarlarını yok edici), antiseptik, damarları daraltıcı, vücudu ısıtıcı, uyuşturucu, iltihapları önleyici ve yaraları iyileştiricidir. 

Araştırmalar:
1) Heilpraktiker (şifalı bitkiler hekimi) E.F.Keibel bağırsak mantarları olan 50 hasta üzerinde yaptığı tedavi denemesinde myrrhinil-ıntest’in kimyasal antiikozit <Nystatinden> daha etkili olduğu tespit edilmiş¬tir. (Nhp.1.95.24)
2) Alman sağlık bakanlığının yardımı ile Hindistan’da Sahte mirra ile te-davi denemesi yapılmış ve başta romatizma türlerinden eklem iltihaplanmasına (artrit) karşı etkili olduğu görülmüştür. (Nhp.1.95.24)
3) %10’luk mirra ile fareler üzerinde yapılan bir araştırmada mirranın ağrı kesici olduğu tespit edilmiştir. (ZP.2.97.81) Bu özelliğin mirranın birleşimindeki eterik yağ türevlerinden curzaren ve furanoedesma-1,3-dien’in etkili olduğu tespit edilmiştir. 

Kullanılması: 
a) Araştırmalara göre bağırsak mantarlarına karşı kullanılır.
b) Komisyon E’nin 193 nolu 15.10.1987 tarihli monografi bildirisine göre mirra tozu, tentürü veya natürel ilaçları ağız ve yutak iltihaplanmasına karşı kullanılır. 
c) Halk arasında mirra eter yağı veya tentürü (genellikle tentürü) başta dişeti, ağız, yutak ve bademcik iltihaplanmalarına ve de yaralarına karşı kullanılır. 

Açıklama: Kullanılış şekli ya gargara veya tentürü ile yara veya iltihaplı yer ovalanır. Son yapılan araştırmalarda mirranın bağırsak mantarlarını (antiintestinalmikozit) yok edici özelliklere sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca halk arasında urları yok edici özelliği olduğu sanılmakta ve ökse otu ile birlikte kullanılmaktadır. Bağırsak mantarlarına karşı günde 3-4defa 3-4kapsül alınırken diğer taraftan ağız içindeki mantarlara karşı mirra tentürünün alınması ile daha etkili neticeler elde edilir. 

Gargara: Mirra tentüründen 3-5damla bir miktar suya damlatılarak gargarası yapılır veya 1-2damla ile iltihaplı veya yaralı nokta ovalanır.
Aromaterapide: Mirra tozu veya granüliti (balsamı) su buharı ile damı-tıldıktan sonra Mirra eter yağı (hülasası) elde edilir. Aroma tedavi¬sinde bu yağa <<Commiphora abyssinica Engler>> adı verilir. Bu eter yağın¬dan 5-8damla aroma lambasına, konisine veya bir bardak suya damla¬tılırsa odaya güzel bir koku yayılır. Sefa çiçeğinden elde edilen 50ml’lik merheme 2-3ml Mirra esansı karıştırılır ve bu merhemle hamile kadın¬ların bacak ve karınları ovalanırsa kaslardaki ve karındaki iç yırtılmalar önlenir. Şayet sefa merhemi yapmak mümkün olmaz ise 50ml tatlı badem yağına 2-3ml Mirra esansı katılır ve bu yağdan 3-5damla ile hamile bayanlar karın ve bacaklarını ovalarlar. 

Homeopati’de: Mirra balsamından 50gr toz veya granülit bir şişeye konur ve üzerine 250ml %702lik alkol ilave edilir. Bu şişe iki günde bir çalkalanır ve güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir. Şişedeki tentür 4-6hafta sonra kullanılmaya başlanabilir ve Homeopati’de bu tentür <<Myrrha tinctura>> adı ile anılır. Bu tentürden günde 3-4defa 3-5 damla bir miktar suyla karıştırıldıktan sonra gargarası yapılır. 

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur. 

B) Sahte mirra, İndisches Balellium, Commiphora mukul
Hint mirası
Hindistan’ın doğusunda yetişen bu ağaçtan elde edilen balsamın birle-şimin¬deki maddeler oldukça farklıdır. Guggulu reçinesi diye bilinen bal-samın birleşiminde; %50 oranında reçine ve %0,5 oranında eterik yağ içerir. reçinenin büyük kısmı %5E-Guggulusterol %1-2 Z-Guggulusterol, %30-35 oranında Guggulusterolen I,II ve III içerir. Eterik yağlar;α-Pinen, α-Thujen, β-Pinen, p-cymol, terpinen-4ol, sabinen ve limonenden oluşur.

Kullanılması: Hint balsamı halk arasında eklem romatizması, şişmanlıklar ve yağlanmaya karşı kullanılır. 

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur. 

C) Mekke balsamı, Balsambaum, Commiphora opobalsamum ENGL. 
Mekke balsam ağacı mirra ağacına benzer fakat ona göre biraz daha büyüktür. Birleşiminde oldukça yüksek oranda %10-25 eterik yağ türev-leri, %50-70 reçine, 55 acı maddeler ve %10 çözülmeyen reçineden oluşur. Halk arasında ağız içi, dişeti iltihap ve yaraları, mide ve idrar yol-ları rahatsızlıklarına karşı kullanılır.

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.