Mübarekotu, Benediktenkraut, Cnicus benedictus

MÜBAREKOTU

Bir Yıllık | 0,2-0,5m | 6-7 Aylar | Ça,Ho,Na | Otu

Mübarekotu, Benediktenkraut, Cnicus benedictus
Mübarek diken
Şevket otu
Bostan otu
Diken otu
Peygamber dikeni
Acı diken
Mide dikeni

Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütler, Astereae

Drugları: Mübarekotu: Cnici benedicti herba
Mübarekotu (yaprak, çiçek ve sürgün) çay, tentür ve natürel ilaç yapı-mında kulanılır. 

Giriş: Akdeniz ülkelerinde Avrupa’nın ortalarına rahipler tarafından geti¬ril-diği için almanca benediktenkraut diye anılır. Tarihte ilk defa Araplar tarafından kullanıldığı sonra Yunan ve Romalılar ve 16. yüzyıldan itiba¬ren Orta Avrupa’da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. 

Botanik: Vatanı Akdeniz ülkeleri olup başta Türkiye olmak üzere birçok çevre ülkede yabani olarak yetişen bitki olup üzeri sert dikenlerle donanmış kızıl renkte olup üzeri tüylüdür ve gövde beş köşeli ve esmerim¬sidir. Yapraklarının kenarı odun testeresi gibi irili ufaklı dişlerle donanmış yer yer dalgalı üzeri tüylü ve dikenli üst yüzeyi grimsi yeşil, alt yüzeyi tüylü yeşilimsi gri renkte, sapsız ve gövdeye oturmuş vaziyet¬tedir. Çiçekleri altın sarısı renkte demet şeklindeki ve onun çevresinde uzun di¬kenlerle donanmış dikenlerin ucu sarı tabanı esmerimsi kırmızı renktedir. 

Yetiştirilmesi: Mübarekotu Türkiye’nin hemen her bölgesinde rahatlıkla yetişir veya yetiştirilebilir. 

Hasat zamanı: Mübarekotu çiçek açamaya başladığı anadan itibaren toplanarak kurutulur ve özel kaplarda muhafaza edilir. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrı¬ca ör¬ne-ğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi: Mübarek otunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Sesquiterpenlakton türevleri; %0,25-0,7 arasında olup özellikle Cnicin (=Cynisin=Centaurin) ve az miktarda Salonitenolid ve artemisiifolin içerir. 
b) Lignanlakton türevleri; Trachelogenin, Arctigenin ve Nor-Trachelogenin
c) Eterik yağlar %0,05-0,3 arasında olup en önemlileri p-Cymen, Fenchon, Citral, Citronellal, Sinamikaldehid ve Benzoeasit’i sayabiliriz. 
d) Pentasiklik Triterpenler; Multiflorenol, Oleanolasit ve α-Amyrin
e) Minerallerden; Potasyum ve az miktarda Kalsiyum ve Magnezyum içerir.
f) Ayrıca %8 Tanin, musilaj ve vitamin B içerir. 

Tesir şekli: İştah açıcı, mideyi kuvvetlendirici, mide asidini artırıcı, saf¬rayı artırıcı, iltihapları önleyici ve antibiyotiktir. 

Araştırmalar: Modern anlamda klinik araştırma henüz yapılmamıştır. 
1) İlk defa 1837’de birleşimindeki Cnicin keşfedilmiş ve bu maddenin çok acı olduğu 1800 kat sıvılaştırıldıktan sonra bile acılığı hissedilmektedir.
2) Fransız Dr.Lerclerc 1923’de zayıf ve iştahsız çocuk ve yetişkinleri mübarek otunun çayı ile tedavi edilmişlerdir. 

Kullanılması: 
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma-mıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Mübarekotu yerine daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır. Örneğin iştahsızlığa karşı Acıyonca, Çentiyan kökü, Kantaron otu preparatları veya Gökçek İksiri daha etkilidir.
b) Komisyon E’nin 15.10.1987tarih ve 193 nolu monografi bildirisine göre mübarekotunun başta iştahsızlık ve hazımsızlığa karşı kullanılabileceği beyan edilmiştir. c) Halk arasında mide asidi yetersizliği, mi¬de-bağırsak zafiyeti, karaciğer ve safra krampları, pankreas zafiyeti ve böğür batmasına karşı ve karaciğeri temizleyici olarak kullanılır. Haricense iltihap ve yaralara kompresi kullanılır.

Çay: İki tatlı kaşığı ince kıyılmış mübarekotu demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynar su konarak haşlanır 5-10 dakika beklemeye bırak-tıktan sonra süzülerek içilir. Veya soğuksuda 6-8 saat bekledikten sonra kaynatılır ve sonra süzülerek içilir. 

Çay Harmanları:

Gökçek Mide çayı
>30 gr Mübarek otu
>20 gr Pelin otu
>30 gr Kantaron otu
>20 Beşparmakkökü

Gökçek Safra çayı (safra akışı rahatsızlıkları)
>20 gr Devedikeni tohumu 
>20 gr Mübarek otu
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Pelin otu
>20 gr Kimyon tohumu

Gökçek Safra çayı;
>20 gr Mübarek otu
>20 gr Devedikeni meyvesi
>20 gr Kırlangıç otu
>20 gr Papatya çiçeği
>10 gr Nane yaprağı
>10 gr Ravent kökü

Gökçek iştah açıcı çayı;
>20 gr Kantaron otu
>20 gr Mübarek otu
>20 gr Çentiyankökü
>20 gr Acı yonca yaprağı
>20 gr Turunç kabuğu

Gökçek Mide asidi yetersizliği ve hazımsızlık çayı;
>25 gr Tarçın kabuğu
>25 gr Mübarek otu
>10 gr Kakule
>10 gr Havlıcan kökü
>10 gr Civanperçemi otu
>10 gr Pelin otu
>10 gr Turunç kabuğu

Gökçek Mide asidi yetmezliği ve hazımsızlık çayı;
>30 gr Mübarek otu
>10 gr Pelin otu
>10 gr Civanperçemi otu
>10 gr Çentiyan kökü
>30 gr Tarçın kabuğu
>10 gr Havlıcan kökü

Ekstresi: Mübarek otu alkol ve su karışımı ile ekstresi (ekstraksiyon) yapılır ve belli oranda alkolle karıştırıldıktan sonra sade olarak veya diğer Şifalı bitkilerle kombinasyonu yapılır. 

Homeopati’de: Mübarek otundan 50gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine %70’lik 500ml alkol (etanol) ilave edilir ve şişe güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir. Takriben 4-6hafta sonra süzülerek Homeopati’de <<Cnicus benedictus>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden 3-4defa 10-15damla alınır. 

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur, şayet tarife uyulursa, tarife uyulmazsa kusma ve ishale neden olabilir.