Sinameki, Sena, Cassia angustifolia, Cassia medicinalis, Sena officinalis

 SİNAMEKİ

Funda | 1-2m | 3-10 Aylar | Ça,Na | Yaprak ve Meyvesi

Sinameki, Sena, Cossia angustifolia VAHL.
Sina mekki Syn: Cossia medicinalis BISCH.
Hint sinamekisi “ alexandrina MİLL.
Tinnevelly sinamekisi Sena officinalis ROXB.
“ angustifolia 

Familyası: Sinamekigiller, Schmetterligsblütengewâchse, Fabaceae

Drugları: Sinameki yaprağı; Sennae folium
Sinameki meyvesi; Sennae fructus
Sinamekinin yaprak ve meyveleri çay ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş: Sinamekinin bilinen 500 çeşidi vardır ve ancak bunlardan 4-5 tanesi yaygın olarak kullanılır. Özellikle Hint Sinamekisi; C.angustufolia ve Mısır Sinamekisi; C.senna (C.acutifolia) birleşimindeki maddeler ve kullanılış şekli hemen hemen aynı olduğundan burada birlikte inceleye¬ceğiz. Diğerlerin ise metin sonunda kısaca değineceğiz. Hint sinameki¬sinin asıl vatanı Kızıl denizin çevresindeki ülkelerdir fakat Hintliler tarafından çok miktarda yetiştirildiği için eskiden beri Hint sinamekisi diye anılır. Hint sinamekisi dar yapraklı sinameki diye de anılır. Latincede angustifolia bu anlama gelir. Mısır sinamekisinin asıl vatanı Sudan’dır fakat Mısır’ın İskenderiye limanından diğer ülkelere ihraç edildiğinden Mısır veya İskenderiye sinamekisi diye anılır. Tarihte çok eskilerden beri başta kabızlığa karşı müshil yapıcı olarak kullanılmıştır. Muhtemelen eski Mısırlılar tarafından ilk defa kullanılan bitki zamanla Romalılar, Hintliler ve sonrada Türkler tarafından kullanılmıştır. 

Botanik: 
a) Hint sinamekisi 1-2m boyunda, dikine yükselen, çatallaşmayan, göv-desi yuvarlak ve kırmızımsı esmer renkli olup dalların üzerinde çiçek demetleri bulunur. Yaprakları 10-20cm uzunluğunda, 5-7çift yaprak¬tan meydana gelir ve yaprakçıklar 2-7cm uzunluğunda, 0,3-2cm enin¬de, uzun ince, mızrak şeklinde, sarımsı yeşil renkte, kenarları bütün ve ortada derin bir damarı vardır. Çiçekleri dalların en üst kısmında salkım şeklinde toplanmıştır ve kupası yumurta veya mız¬rak şeklinde sarımsı yeşil renktedir. Taçları sarı, altın sarısı veya kah¬verengimsi sarı renkte, ters yumurta şeklinde, ortada 10 adet döl¬lenme tozluğu bulunur. Meyveleri fasulye kapçığı gibi 1,5-2cm eninde, 4-5cm uzunluğunda, böbrek şeklinde, basık ve tohumları sarımsı, yumurta şeklinde kısa saplıdır. 
b) Mısır sinamekisi 30-60cm boyunda daha kısa boylu bir fundadır. Yaprakları 3-5çift, yaprakçıkları yumurta şeklinde, ucu sivrice, 1-3cm uzunluğunda, 0,5-1,5cm eninde, derimsi ve hafif tüylüdür. Çiçek¬lerinin alttaki taçları üsttekilerden uzuncadır ve meyveleri 3-5cm uzunluğunda, 1,5-2,5cm eninde, balta veya ters kalp şeklindedir. 

Yetiştirilmesi: Türkiye’nin Akdeniz ve Ege bölgesinin sıcak bölgele¬rin¬de, dışarıda diğer bölgelerde yazın dışarıda, kışın seralarda yetiştirilebilir.

Hasat zamanı: Mart’tan Ekim’e kadar yapraklarını toplayıp kurutmak mümkündür. Kuruturken gölgede kurutulmalı ve ısının 20-50C˚ arası olmasına dikkat edilmesi gerekir. 

Birleşimi: Yapraklarının birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Yapraklarında %2,5-3,5 oranında Hidroksiantrasen türevleri içerir ve bunun %70-80’ini Diantronglikozitler, %20-25’ini Antronglikozitler oluşturur. Diantronlarında %80’ini Homodiantronlar; Sennosid A, A1 ve B ve %20’sini Heterodiantronlar Sennosid C,D ve D1’den oluşur. Homodiantronlar Rheinlardan, Heterodiantronlar ise Rhein ve Aloeemodinlerden oluşur. Antronglikozitler; Rhein-8-O-β-D-glikozit, Rheindiglikozit, Aloeemodindiglikozit, Aloeemodin-8-O-β-D-glikozit ve Chrysophanol’u sayabiliriz. Ayrıca Rhein, Aloemodin sade olarak da bulunabilir. Taze yapraklarda Antronglikozit şeklinde bulunur ve kurutulurken enzimler tarafından ve su kaybı (dehisrasyon) ile Diantronlara dönüşür. 
b) Flavonitler; Kâmpferol ve Kâmpferin
c) Naphthalinglikozitler (Naftalinglikozitler); Tinnivellinglikozit (daha çok Hint sinamekisinde) ve Hidroksimusicinglikozit (Mısır sinamekisinde)
d) Musilaj %2-5 oranında, reçine ve az miktarda eter yağı içerir. 
Meyvelerinin birleşimindeki maddeler yapraklarındakine çok benzer. 
a) Hint sinamekisi 4-5, Mısır sinamekisi %2-3 Hidroksiantrasen türevleri içerir ve bunun %85-90’ını Diantronlarglikozitler %10-15’ini Antronglikozitler oluşturur. Diantronları %95’ini ise Sennosit A, A1 ve B’den meydana gelir ve çok az miktarda Sennosit C, D ve D1 bulunur. 

Açıklama: 
1) Alman Farmakoloji Endüstri Birliği (Bundesverband der Pharma-zeutische Industrie=BPI) ve Alman İlaç Üreticiler Birliği (Bundesver-band der Arzneimitteeharsteller=BAH) dünyanın çeşitli ülkelerinde birleşiminde Antrachinon bulunan müshil ilaçları ile yapılan 14 araştırma değerlendirilmiş ve Sinamekinin kansere sebep olmadığı aksine, alkol içme, et ve et mamulleri ve peynir mamulleri yeme gibi yanlış beslenme ve kötü alışkanlıkların kansere sebep olduğu tespit edilmiştir. sinameki kabızlığı önleyerek dışkının (gaita) transit süre¬sini (bağırsaklardan atılma zamanı) kısaltmakta ve böylece kan¬serin oluşmasını önlemekte ve de engellemekte büyük rol oyna¬maktadır. Kabız olan kişilerin bağırsaklarına uzun süre kalan dışkı kokuşmaya bu da iltihaplanma, cerahatlenme ve nihayet sürekli kabız olanlarda kansere neden olabilmektedir. 
2) Sennosidler mide ve ince bağırsaklarda herhangi bir değişime uğra-ma¬dan geçer ve ilk defa kalın bağırsaklarda hidrolize olarak Sen-nsidinlere dönüşür ve sonra da parçalanarak Antronlara dönüşür. Antronlar (Rheinantron) bağırsakların su, Na+, K+, Ca²+ ve Cl- Elektrolitlerinin absorbe olmasını önler ve böylece bağırsaklarda su ve elektrolitler çoğalarak dışkının sertleşmesini önler. Böylece ka¬bızlık önlenir. 

Araştırmalar: 
1) 1992’de Neuperlach kliniğinde 697 kalın bağırsak kanseri ve makat fistülü, basuru ve varisi olan 258 hasta üzerinde yapılan araştır¬ma-larda müshil ilaçlarının kanser yapıcı (kanserojen) olmadığı tespit edilmiştir. (HV.3.97.60)
2) Melloour kliniğinde 685’i kalın bağırsak kanseri olan olan 723 hasta üzerinde yapılan araştırmalarda da yine sinameki ilaçlarının veya çayının kanser yapıcı olmadığını tespit etmişlerdir. (HV.3.97.60)
3) Kanser Enstitüsünde toplam 764.343 kişi üzerinde Japonya’da (Japon Natl.Cancer Institut) J.M.Thun, E.E.Calle, M.M.Namboodiri ve ekibi tarafından 1992’de yapılan araştırmalar ve İngiltere’de M.J.Colditz, W.C.Stampfer ve ekipleri tarafından yapılan araşatırmalarda kalın ba-ğırsak kanserine yanlış beslenme (et ve et mamulleri, peynir ürün¬leri) ve köktü alışkanlıkların (alkol, sigara) neden olduğu tespit edil¬miştir. sinameki çay ve ilaçlarının transit süresini kısaltarak kanseri önlediği belirlenmiştir. (ZP.6.94.321)

Tesir şekli: Müshil yapıcı, kanı temizleyici ve iltihapları önleyicidir. 

Kullanılması: 
a) Araştırmalara göre başta kabızlığa karşı ve basur, fistül, anal ve ba-ğırsak ameliyatından sonra içilirse zahmetsiz gaita (dışkı) dışarı atılır. Böylece ameliyatlı organ veya dokular tahriş olmaz. 
b) Komisyon E’ye göre 21.07.1993 tarih ve 133nolu Monografi bildirine göre başta kabızlığa karşı kullanılır. 
c) Halk arasında başta kabızlık sonrada romatizma, karaciğer ve safra rahatsızlıkları, metabolizma bozukluğu, toplardamar zafiyeti gibi ra-hatsızlıklarla fistül, basur veya bağırsak ameliyatlarından sonra prob-lemsiz dışkılama (gaita) yapmak için içilir. 

Çayı: Sinameki yapraklarından veya meyvelerinden iki kahve kaşığı dem-liğe konur ve üzerine 250-300ml kaynar su ilave edilir, 5-10dk dem-lenmeye bırakıldıktan sonra içilir. Şayet çayı içildiğinde hazımsızlığa sebep oluyorsa yapraklarının çiğnenmesi veya ufalanarak yemek ve çorbalara katılması daha uygundur.

Çay Harmanları:

Gökçek müshil çayı;
>30 gr Sinameki yaprağı
>30 gr Papatya çiçeği
>30 gr Rezene tohumu
>10 gr Nane yaprağı

Gökçek Period çayı (adet yetersizliklerinde);
>30 gr Oğulotu yaprağı
>30 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Papatya çiçeği
>20 gr Sedef otu

Gökçek kadın hastalıkları (jinekolojik) çayı;
>25 gr Y.akdiken kabuğu
>25 gr Civanperçemi otu
>25 gr Sinameki yaprağı
>25 gr Ayrık kökü

Gökçek Karaciğer ve safra çayı;
>30 gr Nane yaprağı
>25 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Devedikeni tohumu
>15 gr Pelin otu
>10 gr Kimyon tohumu

Gökçek Karaciğer ve safra çayı;
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Civanperçemi otu
>20 gr Kimyon tohumu
>20 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Şahtereotu

Gökçek mide-bağırsak çayı (makat iltihapı);
>30 gr Çobançantasıotu
>20 gr Papatya çiçeği
>20 gr Beşparmak kökü
>20 gr Sinameki yaprağı
>10 gr Kimyon tohumu

Gökçek mide-bağırsak çayı (basurlu hallerde);
>30 gr Çobançantasıotu
>20 gr Kimyon tohumu
>20 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Y.akdiken kabuğu
>10 gr Papatya çiçeği
>10 gr Eğri kökü

Gökçek mide-bağırsak çayı (ülser ve kabızlık);
>30 gr Papatya çiçeği
>20 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Y.akdiken kabuğu
>20 gr Kimyon tohumu
>10 gr Civanperçemi otu

Gökçek müshil çayı (bağırsakları temizleyici, hareketlendirici ve kokuşmayı önleyicidir);
>40 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Y.akdiken kabuğu
>10 gr Papatya çiçeği
>10 gr Güveotu

Gökçek müshil çayı (kabızlığa karşı bağırsakları çalıştırıcı ve temizleyici ve de kokuşmayı önleyici);
>25 gr Sinameki yaprağı
>25 gr Nane yaprağı
>25 gr Kimyon tohumu
>15 gr Rezene tohumu
>10 gr Y.akdiken kabuğu

Gökçek karaciğer ve safra çayı (safra artırıcı, şişkinlik giderici ve müshil yapıcı);
>30 gr Nane yaprağı
>20 gr Pelin otu
>15 gr Y.akdiken kabuğu
>15 gr Sinameki 
>10 gr Kimyon tohumu
>10 gr Şahtereotu

Gökçek Müshil çayı (bağırsakları temizleyici ve hareketlendirici ve de kokuşmayı önleyici);
>30 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Papatya çiçeği
>20 gr Rezene tohumu
>10 gr Mürver çiçeği

Gökçek mide ve bağırsak çayı (gastrit ve ülsere);
>40 gr Papatya çiçeği
>20 gr Kimyon tohumu
>20 gr Kantaron otu
>10 gr Nane yaprağı
>10 gr Sinameki yaprağı

Gökçek Müshil çayı;
>20 gr Kimyon tohumu
>20 gr Kaz otu
>20 gr Anason tohumu
>20 gr Sinameki yaprağı
>10 gr Hindibaotu ve kökü
>10 gr Nane yaprağı

Gökçek Müshil çayı;
>30 gr Y.akdiken kabuğu
>20 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Rezene tohumu
>20 gr Nane yaprağı
>10 gr Çakal eriği çiçeği

Gökçek Metabolizma çayı (mide-bağırsaklar, böbrekler ve safrayı çalıştırıcı);
>20 gr Sinameki yaprağı
>20 gr Y.akdiken kabuğu
>20 gr Hindiba otu ve kökü
>20 gr Nane yaprağı
>10 gr Maydanoz tohumu
>10 gr Rezene tohumu

Gökçek Müshil çayı (bağırsakları çalıştırıcı ve temizleyici ve de kokuşmayı önleyici);
>40 gr Sinameki meyvesi
>20 gr Sinirotu
>15 gr Rezene tohumu
>15 gr Anason tohumu
>10 gr Meyan kökü

Gökçek Müshil çayı (kabızlık ve bağırsaklarda kokuşmaya karşı);
>35 gr Sennesblâtter
>25 gr Rezene tohumu
>15 gr Meyan kökü
>15 gr Anason tohumu
>10 gr Mürver çiçeği

Yan tesirleri: Sinameki yaprakları veya ilaçları 3-4haftadan uzun süre kullanılırsa vücuttaki mineraller azalır ve alışkanlık yapar. Bu nedenle 4 hafta kullandıktan sonra en az 1-2hafta ara verilmelidir. 

H.Ş.: Peygamber Efendimiz (s.a.v) “Sizlere Sinameki, tereyağı, bal ve Kimyonu tavsiye ederim çünkü bunlar ölümden başka birçok hastalık için şifadır”buyurmuşlardır.