Sinir Sistemi

Sinir Sistemi

Sinir sistemi, organizmanın gerek kendisinde gerekse çevresinde meydana gelen değişikliklere karşı koordine şekilde cevap vermesini sağlar ve faaliyetlerini ayarlar.

Organizmada homeostazisi sağlamak için dolaşım, boşaltım, solunum ve sindirim gibi sistemlerin organları sürekli olarak çalışmaktadır. Organların bu amaç doğrultusundaki çalışmaları sırasında karşılıklı iş birliği ve uyum şarttır organların aktiviteleri organizmanın gereksinmesi doğrultusunda değişkenlik göstermelidir. Mesela egzersiz sırasında solunum ve dolaşım hızının artması gibi. Organların karşılıklı iş birliği içinde ve gereksinim duyulan değişkenlikte olmasıdır.

Anatomik olarak sinir sistemi iki kısımda incelenmektedir.

• Merkezi Sinir Sistemi
• Periferik Sinir Sistemi

Fonksiyonel olarak sinir sistemi iki kısımda incelenmektedir.

• Merkezi Sinir Sistemi
• Otonom Sinir Sistemi

Sinir hücrelerine nöron adı verilmektedir. Nöronlar; glikoz, su (yüksek oranda), oksijen, çeşitli tuzlar, karbondioksit gibi maddeleri içeren lipoproteinlerin oluşturmakta olduğu jel yapıda kolloidal çözeltiden meydana gelmektedir.

Nöronlar; soma (hücre gövdesi), akson (gövdeden çıkan uzun uzantılar), dendrit (gövdeden çıkan kısa uzantılar) dan meydana gelmektedir.

Merkezi sinir sisteminde nöronlar dendrit topuz içermektedir. Diğer sinir hücrelerinden gelen uyarıları dendritik topuz, dendrit, soma alır. Aksonlar bu uyarıları iletir.

Sinirsel İletim

Nöronlar, sinapslar aracılığıyla iletişimde bulunurlar. Bir nöron ile hedeflediği hücre arasında iletimin kurulduğu bölgeye SİNAPS denir. İki tüp sinaps vardır.

• Elektriksel
• Kimyasal

Sinaptik iletim memelilerde genelde transmiterler aracılığıyla olmaktadır.

Sinir Sisteminin Görevleri

• Vücut iş koşullarının kontrolünü sağlamaktadır. Mesela; troid bezinin uyarılarak hormon salgılaması gibi.
• Hareketlerin istemli olarak kontrolünü sağlar. İstemli hareketleri başlatmaktadır. İsteğimizle yürümek gibi.
• Omurilik reflekslerinin kontrolünü sağlamaktadır. Sıcak bir nesneye dokunduğumuzda hızla elimizi çekmek gibi.
• Öğrenme ve hafıza için gereken deneyimlerin özümsenmesini sağlar.

Sinir Sisteminin Özellikleri

• Uyarabilme: iç ve dış ortamda oluşan değişiklikler duyu sinirlerinin uçlarında bulunan reseptörler tarafından alınmaktadır.
• İletebilme: reseptörler tarafından alınan uyartılar, afferent sinirler ile beyin omuriliğine taşınır.
• Duyguları Algılama: merkeze gelen bilgiler değerlendirilir ve yorumlanır.
• Uyarıya Cevap Verme: merkezden verilen cevaplar motor sinirlerle tepki verecek olan kas veya salgı bezine iletir. Mesela araç kullanırken kırmızı ışıkta ayak gaz pedalına çekilir ve frene basılır.