Bir Yıllık | 0,5-1,5m | 7-8 Aylar | Ça,Na | Otu
Sıtma otu, Einjahrige beifuβ, Arteminisia annua L.
Türkistan Pelin otu
Peygamber süpürgesi
Bir yıllık Pelin otu
Malarya otu
Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütengewâchse, Asteraceae
Drugları: Sıtma otu; Artemisiae annuae herba
Sıtma otunun (yaprak, çiçek, gonca ve sürgünleri) çayı içilir ve natürel ilacı yapılır.
Giriş: Pelinotugillerden (Artemisiagillerden) olan Sıtma otu vatanının Türkistan olması nedeni ile Türkistan Pelin otu, bir yıllık olması nedeniyle Bir yıllık Pelin otu diye de anılır. Fakat çok eskiden beri sıtmaya karşı kullanıldığından Sıtma otu diye de anılır. Çinliler tarafından yaygın olarak kullanıldığın Çin Pelin otu diye de anılmaktadır.
Botanik: Bitkinin adı üzerinde, bir yıllık pelin otu diye anılır ve bir yıl¬lıktır. Sonbaharda tohumlarının toplanıp ilkbaharda ekilmesi gerekir. Sıtmaotu 50-150cm boyunda dikine yükselen oldukça sık çatallaşan kah¬verengimsi kızıl renkli bir gövdesi vardır. Alt yaprakları uzun saplı, bir düzine yan yaprakçıklardan oluşur ve yan yapraklarında diş veya tarak gibi yan lopları bulunur. Üst yapraklar ise oldukça küçüktür ve genelde sarımsı yeşil renktedir. Çiçekleri bitkinin üst kısmındaki sürgünlerde sal¬kım gibi bir arada yoğunlaşmıştır. Çiçek başları dikey veya sarkık küre şeklinde ve açık sarımtırak renklidir.
Yetiştirilmesi: Bir yıllık bitki olması nedeniyle Mart ayında sera, çamlık ve¬ya yastıklara ekilir. Nisan ve Mayıs ayında bahçe ve tarlalara fideleri dikilir.
Hasat zamanı: Çiçek açmaya başladığı andan itibaren Temmuz ve Ağus-tos aylarında toplanarak gölgelik ve havadar bir yerde kurutulur. Kuruturken ısının 35˚yi geçmemesi gerekir. Aksi halde birleşimindeki eterik yağlar yok olur. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paket¬le¬me ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneşte kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlarda açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.
Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Yabani olarak yetişen sıtma otu %0,05-0,1 arasında Sesquiterpenlakton içerirken Turingen Üniversitesi (Almanyada) tarafından geliştirilen kültür sıtma otu %2 civarında içermektedir. Sesquiterpenlakton türevleri Artemisinin (3,6,9-Trimetil-octahydro-3,12-Epoxypyrano-[4,3-J]-1,2-Benzodioxepin-10-one), ayrıca Arteanoinasit ve Arteanoin B içerir.
b) Eterik yağlar; 1) Monoterpenler; en önemli olan terkip Artemisiaketon olup ayrıca α-ve β-Pinen, Kampfer, Campfen, Myrcen, 1,8-Cineol, Bornylasetat, Sabinen, 2) Sesquiterpenler; β-Caryophyllen, Germacren D, β-Cadinen ve Nootkaton
c) Flavonitler; Artemetin, Eupatorin ve Chrysosplentin
Araştırmalar: Çin, Vietnam ve Taylandda binlerce Malarya hastası üze-rinde tedavi denemesi yapılmıştır. Artemisinden elde edilen yarı sentetik (Semisynthtik) Artemisininmetileter veya ArteannoinB ile yapılan de-neylerin kimyasal ilaçlardan (Chloroquin, Chinin ve Mefloquin) daha etkili olduğu tespit edilmiştir. (ZP.3.94.172)
1) Çinde 490 Malaryalı (sıtma) hasta üzerinde yapılan tedavi deneme-sinde hastaların %100ünün iyileştiği görülmüştür.
2) Fareler üzerinde yapılan deneylerde %100 Malaryayı iyileştirici özelliği görülmüştür.
3) Taylandda Malaryaya karşı yapılan bir tedavi denemesinde sıtma otu preparatlarının (ilaçlarının) kimyasal ilaçlardan daha etkili olduğu ve hastaları %87 oranında iyileştirdiği görülmüştür. (NH.7.94.342)
4) Çin, Tayland ve Vietnamda toplam 4000 hasta üzerinde tedavi dene-mesi yapılmış ve aynı şekilde etkileri görülmüştür. (ZP.3.94.172)
Kullanılması:
a) Araştırmalara göre Sıtma otu, tozu veya hapı başta sıtmaya (malar-ya) ve diğer bulaşıcı hastalıklara karşı kullanılır.
b) Halk arasında deri kaşıntısı, sarılık ve ateşli hastalıklara karşı kul-lanılmıştır.
c) Aşırı sıcaklardan dolayı hastalanan, ateşli baş ağrısı, baş dönmesi ve nefes darlığı çekenlerin sıtma ot çayı içmeleri halinde bu rahatsızlıkları geçer.
Açıklamalar: Tübingenb Üniversitesi (Pflazenbio chemie institut) tarafından yapılan araştırmalarda yeni bir kültür sıtma otu geliştirilmiştir. Şimdiye kadar ılıman ülkelerde yabani olarak yetişen sıtma otu yerine boyu 4myi bulan en az 20-30kat daha Sesquiterpenlakton türevleri içeren ve tropik ülkelerde de yetişen yeni bir tür elde edilmiştir. dünya sağlık teşkilatı tarafından yapılan açıklamada yılda 300-500 milyon insanın Malaryaya yakalandığı ve bunlardan 1,5-2 milyonunun her yıl öldüğü belirtilmektedir. Ölenlerin genellikle %70-90 arasında Afrikada olduğu tespit edilmiştir. (NH.6.00.6 ve NH.7.94.342)
Çayı: Sıtma otundan bir kahve kaşığı (2-3gr) 300-500ml kaynar suyla haşlandıktan sonra 5-10dk demlenmeye bırakılır. Sabah, öğle ve akşam içilir. Bu çaydan 3-5gün içmek yeterlidir.
Ekstresi: Sıtma otu Diklormetan ile veya diklormetan aseton karışımı ile ekstraksiyonu yapılarak ekstresi elde edilir. bu ekstreden hasta günde 3-5defa, 15-20damla, 5-7gün süreyle alır.
Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.