Susam, Sesam, Sesamum orientale

SUSAM

Bir Yıllık | 0,3-1,5m | 6-9 Aylar | Tohumu ve Yapı

Susam, Sesam, Sesamum orientale 
Şırlagan Syn: Sesamum indicum 
Şirik
Şırlan

Familyası: Susamgillerden, Pedaliengewaechse, Pedaliaceae

Drugları: Susam tohumu: Sesami semen 
Susam yağı: Sesami oleum
Susam tohumu ekmek yapımında ve yağ elde etmek için, susam yağı ise ilaç yapımında ve yemeklerde kullanılır.

Giriş: Susamın bilinen takriben 20 alttürü mevcuttur ve bunlar genellikle aynı türden türemiştir. Susamın nerede ne zaman kültür bitkisi olarak Babil, Mezopotamya, Mısır, Hindistan veya Sümerler (Çivi Yazısını ilk icat eden ve tarımda sulama kanalarını ilk kuran ilk Medeniyet kurucuları Eski Türkler ve Sümerlerde bu medeniyeti Orta Doğuya Orta Asyadaki insanalık tarihin en eski medeniyeti olan Türk-ANUA medeniyetinden alıp getirmişleridir. Bazı tarihçilerde Türklerin Orta Asya’dan gelmediği Orta Asyaya Anadoludan gittiği yönündedir. Çatalhöyük’deki bulgular bunu göstermektedir.) tarafından ilk defa yetiştirildiği yolunda değişik görüşler mevcuttur. Bu nedenle bazı botanik uzmanları yakın doğudan geldiğini, bazıları ise Hindistan olduğu yönünde beyanlarda bulunmaktadırlar. Eski Kavimler tarafından hafif yanıklara karşı kullanılmıştır. 

Botanik: Susam 30-150cm boyunda bir yıllık dikine yükselen, çok na¬diren çatallaşan bitki dört veya altı köşeli ve üzeri tüylüdür. Yaprakları 5-10cm uzunluğunda 2-10cm eninde yumurta veya mızrak şeklinde uçlara doğru sivrice kenarları düz veya kertikli, değişken veya karşılıklı dizilmiş olabilir ve üzeri tüylüdür. Çiçekleri beyazımsı, pembe renkte tacının ge¬risi koni şeklinde ucu beş loplu ve üzeri tüylüdür. Çiçekleri gövdenin tepesinde topluca bir arada ve her çiçeği yaprak saplarının dibinden çıkar. Meyveleri kapsül şeklinde, kapsülleri 2-3cm uzunluğunda 0,5- 1 cm eninde ve genellikle 3mm uzunluğunda esmer, kırmızımsı sarımsı veya siyah renkte olabilir ve bir kapsülde 70-90 tohum bulunur.

Yetiştirilmesi: Vatanı muhtemelen Hindistan olduğu zannedilen bitki gü-nümüzde tropik ve subtropik iklimde rahatlıkla yetiştirilmektedir ve Türkiye’de de bolca yetiştirilmektedir. 

Hasat zamanı: Olgunlaşan kapsülleri toplanarak dövülür ve içindeki to-humları çıkarılır. 

Birleşimi: Yağının birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Liganları 1) Bisepoksiliganlar (%0,7-1,5) ve 2) Liganglikozitler %0,8-1,2) oluşur. Bisepoksiliganlar %30-50 Sesamolin, Asarin’in, Sesamolinol ve Simplexosidanglykon en önemlileridir. Liganglikozitler; Pinoresinol-4-0-β-D-glucopyronozyl (1-6)-β-D-glikopyranosid ve Pinoresinol-4-O-β-D-glikopyronosyl (1-2)-β-D-glikopyranosid
b) Doymamış ve doymuş yağ asitleri %45-63 arasında olup bunun da %42-48 Linolasit, %36-42 Oleikasit, %5-10 Palmitinasit, %3-10 Stearinasit ve az miktarda Arachinasit ve Myristinasit içerir. 
c) Steroller; β-Sitosterol, Campesterol ve Stigmasterol
Tohumlarında yağlarındaki maddelerin haricinde Karbonikasitler, Fenoller ve Flavonitler içerir.

Tesir şekli: Hafif müshil yapıcı, hafif iltihapları önleyici, hafif şişman¬latıcı ve İmmün sistemi kuvvetlendiricidir. 

Kullanılması: 
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma-mıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Su-sam yerine daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır. Örneğin pekliğe karşı Ravent-, Keten-, Sinameki-, Nane-, Akdiken preparatları veya Gökçek İksiri daha etkilidir.
b) Susam yağı hafif müshil yapıcı, hafif iltihapları önleyici, hafif şişman-latıcı ve hafif immün sistemini kuvvetlendiricidir. Türkiye’de genellikle yemek yağı ve tahin yapımında kullanılır. Japonlar 2-3ayda bir susam yağını baştan ayak tırnaklarına kadar sürerek ovalarlar ve 20-30 dakika bekledikten sonra banyo yaparlar. Bu yağın vücutlarını temiz-lediğine inanırlar. 

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.