Verem (Tüberküloz) Hastalığı Nedir?

Verem hastalığı, yani tıbbi adıyla tüberküloz (TB) hava yoluyla bir bireyden diğerine yayılan, bulaşıcı bir akciğer hastalığıdır. Verem hastalığı Mycobacterium Tuberculosis isimli bakterilerden kaynaklanır. Verem hastalığı tedavi edilebilir ve verem aşısı ile önlenebilir bir hastalıktır.

Verem Hastalığı Neden Olur? Tüberküloz Nasıl Yayılır?

Verem hastalığı yani akciğer tüberkülozu havaya salınan mikroskobik damlacıklar yoluyla insandan insana yayılan bakterilerden kaynaklanır.

Bu salınma, aktif tüberküloz formuna sahip ve tüberküloz tedavisine henüz başlamamış bir kişi güldüğünde, hapşırdığında, konuştuğunda, öksürdüğünde, şarkı söylediğinde veya tükürdüğünde gerçekleşebilir.

Bir kişinin enfekte olabilmesi için bu salınan mikroplardan sadece birkaçını soluması yeterlidir. Tüberküloz bulaşıcı olmasına rağmen, kolaylıkla yayılan bir hastalık değildir. Bir yabancıdan verem kapmak zordur, daha çok birlikte yaşanılan bir kişiden diğerine geçer.

Verem vakalarının ve ölümlerin % 95’ten fazlası gelişmekte olan ülkelerde görülür. Ancak gelişmiş ülkelerde bir zamanlar nadiren görülen tüberküloz enfeksiyonu, kısmi olarak AIDS’e neden olan virüs olan HIV’in ortaya çıkması nedeniyle 1985 senesinden itibaren tekrar yaygınlaşmaya başlamıştır.

Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte birinin gizli verem hastalığı vardır. Bu insanların verem hastalığı bakterileri tarafından enfekte olduğu, ancak (henüz) hastalığa aktif olarak yakalanmadığı ve hastalığı başkalarına bulaştıramadığı anlamına gelir. Verem hastalığı bakterileri ile enfekte olan kişilerin yaşam boyu % 5 ila 15 arasında verem hastalığına yakalanma riski vardır.

Bir kişi aktif verem hastalığı geliştirdiğinde, hastalığın öksürük, ateş, gece terlemesi veya kilo kaybı gibi belirtileri ve semptomları aylarca sadece hafif seviyede görülebilir.

Bu durum, yardım aranmasında gecikmeye yol açarak bakterilerin başkalarına bulaşmasına neden olabilir. Aktif verem hastalığı olan kişiler, bir yıl boyunca yakın temas yoluyla ortalamada 5 ila 15 kişiye daha bulaşabilir.

Verem hastalığı çoğunlukla yetişkin bireyleri etkiler. Ancak, tüm yaş grupları risk altındadır. HIV taşıyan, yetersiz beslenen veya diyabetli insanlar gibi bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerin yanı sıra tütün kullanan bireylerin hasta olma riski daha yüksektir.

Eğer uygun tedavi uygulanmazsa, vereme yakalanmış, ancak başka tıbbi sorunları olmayan bireylerin yaklaşık % 45’i ve HIV gibi bağışıklık sistemi hastalığı bulunan bireylerin neredeyse tamamı hayatını kaybedecektir.

Tüberküloz (Verem) belirtileri nelerdir?

Tüberküloz mikrobu ile karşılaşan kişiler aylar boyunca hiçbir belirti göstermeksizin sağlıklı yaşamlarına devam edebilir. Bu dönemde kişinin bağışıklık sistemi Mycobacterium tuberculosis bakterisi ile savaşarak hastalığın gelişmesini önlemeye çalışır. Ancak bağışıklık sisteminin yeterli direnci gösteremediği durumlarda tüberküloz mikropları aktif hale gelir ve verem hastalığı ortaya çıkar. Hastalığın başlangıcından itibaren gözlenen tüberküloz belirtileri şöyle sıralanabilir:

• 15 günden uzun süren öksürük şikayeti,
• Yüksek ateş, gece terlemesi,
• Şiddetli göğüs ağrısı,
• İştahsızlık, hızlı kilo kaybı,
• Halsizlik, yorgunluk,
• İlerleyen dönemlerde kanlı balgam görülmesi.

Verem Hastalığı Riski Kimlerde Daha Yüksektir?

Sağlıklı bir bağışıklık sistemi normalde verem hastalığı bakterileriyle başarılı bir şekilde savaşır, ancak bireyin bağışıklık direnci düşükse vücut etkili bir savunma kuramaz.

Hastalıklar, bulunulan yaşam koşulları ve başka tıbbi sorunları gidermek için kullanılan ilaçlar gibi bir dizi neden bağışıklık sistemini zayıflatabilir.

Bunlar arasında HIV / AIDS, diyabet, şiddetli böbrek hastalıkları, bazı kanser türleri, kemoterapi içeren kanser tedavileri, nakledilen organların reddedilmesini önlemek için verilen bağışıklık baskılayıcılar, romatoid artrid, romatoid artrit, Crohn hastalığı ve sedef tedavisinde kullanılan bazı ilaç türleri, kötü beslenme ve uyuşturucu kullanımı vardır.

Aşırı alkol kullanımı ve tütün kullanımı bağışıklık sistemini zayıflattığı için verem hastalığına yakalanmak ve bu hastalığın yarattığı komplikasyonlardan dolayı ölme riskini büyük ölçüde artırır.

Verem hastalığının ve ilaçlara dirençli tüberküloz türlerinin yaygın olarak görüldüğü belirli bölgelere seyahat etmek veya o bölgelerde yaşamak verem hastalığına yakalanmak riskini artırmaktadır. Bu bölgeler arasında Afrika, Asya, Doğu Avrupa, Karayip Adaları, Güney Amerika, ve Rusya bulunmaktadır.

Sağlık hizmetleri veren kişiler, özellikle hasta olan kişilerle düzenli temas içinde olduğu için bu bakterilere daha yüksek oranda maruz kalır. Maske takmak ve düzenli olarak el yıkamak riski büyük ölçüde azaltacaktır.

Evde bakım hizmeti vermek hapishanelerde, psikiyatri hastanelerinde veya huzurevlerinde çalışan kişilerde de verem hastalığı riskini artırabilir. Aşırı kalabalık ve kötü havalandırması olan herhangi bir mekanda hastalığa yakalanma riski yükselmektedir.